De wereld wordt geteisterd door een levensgevaarlijk virus. Mensen die besmet raken, krijgen symptomen van hondsdolheid en gaan andere mensen te lijf. Als Nathalies man wordt gedood tijdens een aanval van een besmette buurman, wordt ze in een poging hem te redden zelf ook gebeten. Samen met haar vriendin, de kinderarts Ramola, maakt de hoogzwangere Nathalie een race tegen de klok om op tijd het ziekenhuis te bereiken voor een vaccin.
Door Istvan Kops
Paul G. Tremblay is één van de favoriete schrijvers van Stephen King en winnaar van de Bram Stoker Award van 2015 en 2018. Deze prijs is zo’n beetje de belangrijkste die een schrijver in het griezelgenre kan winnen. King won hem overigens zelf maar liefst zes keer. Over het meest recente boek van Tremblay had hij het volgende te zeggen: ‘Onvoorstelbaar meeslepend…ik kon het niet wegleggen.’ Met een dergelijke quote van King is natuurlijk elke auteur gelukkig. Het staat immers vaak garant voor goede verkoopcijfers. Neem bijvoorbeeld Hex van Thomas Olde Heuvelt, die ook al warm werd aanbevolen. ‘Briljant en volstrekt origineel’, waren zijn lovende woorden over dat boek. De boeken van Thomas vlogen vervolgens als warme broodjes over de toonbank. De vraag is natuurlijk of Tremblay de lovende woorden van King ook waar kan maken.
Onderhuids
Tremblay verstaat de kunst om de spanning gedurende het hele verhaal constant hoog te houden. Het is geen nagelbijtende spanning, maar meer een onderhuidse spanning. De gruwelijke scènes zijn goed gedoseerd en komen vaak onverwacht. Er zit ook een stevige portie donkere humor in het boek. Op een gegeven moment komen Nathalie en Ramola twee tieners tegen in het bos die zich stoer voordoen als een stel zombiejagers. Ramola reageert hierop bijzonder snibbig dat de mensen die aan het virus lijden geen zombies zijn en wijst de bedremmelde tieners streng terecht. Ondertussen moeten ze echter letterlijk de hondsdolle mensen van zich afslaan.
Het verhaal is verder vooral deprimerend, rauw en rommelig, en het werkt vooral zo goed omdat het eigenlijk gaat over de kwetsbaarheid en onvolkomenheid van onze eigen maatschappij. Tremblay geeft de lezer alvast van tevoren een waarschuwing: ‘Dit is geen sprookje. En zeker niet zo’n opgeschoond, gehomogeniseerd of gedisneyficeerd exemplaar: bloedeloos in elke zin van het woord, beesten en menselijke monsters van slagtanden en klauwen ontdaan, de kinderen veilig en gered, de harde waarheden die zware levens hebben opgeleverd verloren gegaan of in ieder geval opzettelijk verhuld.’ De schrijver toont aan hoe dun ons laagje beschaving is en hoe weinig er voor nodig is om dat vernis weg te schrapen en onze samenleving in chaos te laten vervallen. Het levert niet alleen een enge, maar ook een herkenbare en daarmee verontrustende leeservaring op.
Complot
Overlevingslied is onvervalste horror en zeker niet bedoeld als een coronaroman, maar Tremblay kan niet nalaten om toch even een parallel naar complotdenkers te trekken en een sneer uit te delen. Zo voert hij een groepje rechtse burgerwachten ten tonele dat denkt dat het virus eigenlijk een complot is om alle vrijheden van de burger weg te nemen. Deze Patriot Percenters geloven dat ‘de staat binnen de staat opzettelijk een in het laboratorium gemaakt virus verspreidt om meer steun voor vaccinaties te krijgen, zodat ze een staatsgreep kunnen plegen terwijl Amerika wordt afgeleid en aan de gezondheidscrisis bezwijkt, om dan vervolgens een permanente staat van beleg af te kondigen.’
Naar het einde toe als de samenleving steeds meer uit elkaar dreigt te vallen en de situatie voor de hoofdpersonen steeds hopelozer dreigt te worden, maakt Tremblay steeds meer gebruik van witte ruimtes op de pagina’s. Het is een mooie greep, want hij trekt je op die manier als een klein bootje door de stroomversnelling van gebeurtenissen heen. Overlevingslied is een uitermate geschikt boek voor iedereen die even goed wil griezelen zonder daarbij gepamperd te worden door een mooi afgerond einde. De quote van King is in het geval van Overlevingslied dan ook zeker terecht.
Boekgegevens
Paul. G. Tremblay, Overlevingslied, vertaling: Frank Lefevere, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 283 pagina’s (€ 20,99)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie januari 2021.
