Het waargebeurde verhaal van de bibliothecarissen die hun leven riskeerden in het bezette Parijs. Een onvergetelijk roman over familie, vriendschap, liefde en de verbindende kracht van literatuur.
Getallen zweefden als sterren rond mijn hoofd. 823. Die getallen waren de sleutel tot een nieuw leven. Sterrenstelsels van hoop. 841. ’s Avonds laat in mijn slaapkamer, ’s ochtends wanneer ik croissants ging halen, vormde reeks na reeks – 810, 840, 890 – zich voor mijn ogen. Ze vertegenwoordigden vrijheid, de toekomst. Naast die getallen bestudeerde ik de geschiedenis van bibliotheken, helemaal terug tot aan de zestiende eeuw. In Engeland, terwijl Hendrik de Achtste het druk had met het afhakken van de hoofden van zijn vrouwen, was onze koning François bezig met het moderniseren van zijn bibliotheek, die hij openstelde voor studenten. Zijn koninklijke collectie vormde het begin van de Bibliothèque Nationale. Op dit moment, gezeten aan het bureau in mijn slaapkamer, bereidde ik me voor op mijn sollicitatiegesprek bij de American Library in Paris en nam ik mijn aantekeningen nog een laatste keer door: opgericht in 1920; de eerste in Parijs die het publiek toegang bood tot de collectie; abonnees uit meer dan dertig landen, van wie een kwart uit Frankrijk. Ik klampte me aan die feiten en getallen vast, in de hoop dat ze me vakkundig zouden laten overkomen bij de directrice.
Met kordate stappen verliet ik ons familieappartement en liep ik de met roet overdekte Rue de Rome op, tegenover treinstation Saint-Lazare, waar locomotieven rook ophoestten. De wind rukte aan mijn haren en ik bleef stilstaan om een paar losse lokken weg te stoppen onder mijn baret. In de verte zag ik de matzwarte koepel van de kerk van Saint-Augustin. Godsdienst, 200. Oude Testament, 221. En het Nieuwe Testament? Ik wachtte, maar het nummer kwam niet in mijn hoofd op. Ik was zo nerveus dat ik eenvoudige feiten vergat. Ik haalde mijn notitieboekje uit mijn handtas. O ja, 225. Natuurlijk.
Mijn favoriete onderdeel van de bibliotheekopleiding was het Dewey Decimale Classificatiesysteem. Het werd in 1873 bedacht door de Amerikaanse bibliothecaris Melvil Dewey en maakte gebruik van tien categorieën om bibliotheekboeken op onderwerp in te delen. Alles had een nummer, zodat iedere lezer elk boek in elke bibliotheek kon vinden. Zo was Maman dol op 648 (huishouden). Papa wilde het niet toegeven, maar hij was een groot liefhebber van 785 (kamermuziek). Mijn tweelingbroer was meer een 636.8-type, terwijl ik de voorkeur gaf aan 636.7 (respectievelijk katten en honden).
Ik bereikte de grand boulevard, waar de stad binnen één huizenblok zijn arbeidersklassenmantel afwierp en zich in een nertsjas hulde. De scherpe stank van kolen vervloog en maakte plaats voor de honingachtige jasmijngeur van Joy, gedragen door vrouwen die zich vergaapten aan de etalages met jurken van Nina Ricci en groenlederen handschoenen van Kislav. Verderop baande ik me een weg tussen musici door die uit de winkel stapten waar verkreukelde bladmuziek werd verkocht, langs het barokke gebouw met de blauwe deur, en sloeg ik de hoek om, een smal zijstraatje in. Ik kende de weg op mijn duimpje.
Ik was dol op Parijs, een stad met geheimen. Net als boekomslagen, sommige van leer, andere van stof, leidde elke deur in Parijs naar een onverwachte wereld. Een binnenplaats kon een kluit fietsen bevatten of een struise conciërge, gewapend met een bezem. In het geval van de American Library in Paris bood de enorme houten deur toegang tot een geheime tuin. Het witte kiezelpad, aan één kant geflankeerd door petunia’s en aan de andere kant door een grasveld, leidde naar het imposante gebouw met de natuurstenen gevel.
Boekgegevens
Janet Skeslien Charles, De bibliotheek van Parijs, vertaling: Selma Soester, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 432 pagina’s (€ 20,99)
Dit boekfragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie januari 2021.
Interesse? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
