Jij en ik hebben misschien nog nooit van hem gehoord, maar op Curaçao is hij een held: de slaaf Tula, die in 1795 een strijd voor vrijheid voerde, maar onherroepelijk faalde. Deze week gaat Tula: the Revolt in première. Regisseur Jeroen Leinders bewerkte Tula’s verhaal niet alleen tot film, maar ook tot roman.
Waar een film in de meeste gevallen volgt na het boek, werd de roman bijna tegelijkertijd met de film ontwikkeld. Het idee van een film was er eerst – Leinders schreef een outline voor het script, maar was niet gelukkig met het eindresultaat dat de scriptschrijver hem leverde. “Daarom heb ik een zeer uitgebreide outline geschreven, en die nadien omgewerkt tot het boek”, aldus Leinders. Het schrijven deed hij in samenwerking met Uitgeverij Conserve. Het resultaat, Tula: verloren vrijheid, verscheen in 2012.
Tula: verloren vrijheid
De roman hielp de regisseur om de personages binnen zijn verhaal beter te leren kennen. Naast de historische feiten rondom de opstand is er namelijk weinig bekend over hoe Tula en de andere slaven de opstand beleefden. “Met het boek kun je dingen doen die op film niet kunnen”, legt Leinders uit. De roman bevat bijvoorbeeld talloze flashbacks naar Tula’s tijd als slaaf, terwijl de film enkel draait om de opstand.
Het zijn met name die flashbacks waarmee in de roman de persoon Tula wordt vormgegeven. Door de jaren heen zien we hoe hij omgaat met geloof, liefde en zijn positie als slaaf. We leren Tula’s familie kennen: zijn wijze ouders, zijn geliefde Speranza en zijn gehandicapte broertje Quaku. Dankzij deze personages vecht Tula niet alleen voor algemene gerechtigheid, maar ook voor de mensen die hij liefheeft.
In Tula: the Revolt is er minder ruimte voor familiebanden. Tula’s ouders zijn er zelfs helemaal niet meer. Hierdoor komt de focus meer op de hele groep slaven te liggen, in plaats van alleen op Tula. Waar Tula, zijn vriend Louis en de andere jonge strijders de hoop van een jongere generatie vertegenwoordigen, is er ook aandacht voor de oudere slaven binnen de groep, in de vorm van Old Mama Pretu en Shinishi (een bijzondere rol van Danny Glover).
Danny Glover als Shinishi
De aandacht voor Tula’s familie in het boek en de slavengroep in de film verandert historische feiten in vlees en bloed. Opeens is Tula een mens die verliefd is, rouwt en een opstand begint voor de mensen om hem heen. Het tegenovergestelde gebeurt voor de blanken in Leinders’ verhaal. Het boek en de film deinzen er niet voor terug om de blanke overheersers neer te zetten als karikaturale slechteriken. De plantage-eigenaar Willem van Uyttrecht, met verve gespeeld door de inmiddels overleden Jeroen Willems, doet niet onder voor een SS’er in een film over de Tweede Wereldoorlog. Ook de gouverneur en de eilandraad, die beslissen hoe er met de opstand omgegaan moet worden, zijn fatsoenloze, verwende mannetjes die weinig respect hebben voor hun zwarte arbeiders. De afgrijselijke manier waarop de leiders van de opstand uiteindelijk gestraft worden, benadrukt nogmaals wie de echte barbaren binnen dit verhaal zijn. Madame Lesire, een rijke vrouw die de slaven stiekem probeert te helpen, lijkt als enige blanke over een ziel te beschikken.
[quote]De aandacht voor Tula’s familie in het boek en de slavengroep in de film verandert historische feiten in vlees en bloed.[/quote]
Deze manier van vertellen is erg zwart-wit. Hiermee weet Leinders echter wel te benadrukken dat de behandeling van slaven in de Nederlandse koloniën afschuwelijk is geweest, en nooit vergeten mag worden. Op Curaçao kennen ze Tula zeer goed – er is een standbeeld voor de hem opgericht en de strijd die hij voerde wordt ieder jaar op 17 augustus herdacht. In Nederland is dat anders: ons slavernijverleden krijgt over het algemeen weinig aandacht. Leinders vindt het vreemd dat een gebeurtenis als de slavenopstand van 1795 amper bekendheid geniet. “een jaar of vijf geleden liep ik bij toeval tegen dit verhaal aan. Het verbaasde me dat ik niet eerder van deze geschiedenis gehoord had en dat er blijkbaar ook nooit iets mee gedaan is.”
Jeroen Willems als Willem van Uytrecht en Obi Abili als Tula
Tula’s opstand leidde niet tot de afschaffing van de slavernij, maar zorgde er wel voor dat de leefomstandigheden van de slaven op de plantages danig werd verbeterd. De blanken wilden immers niet dat er nog een opstand los zou barsten. Pas in 1863 werd de slavernij door Nederland afgeschaft. Vandaag de dag, precies 150 jaar later, is het belangrijk dat we de zwarte pagina’s van onze geschiedenis niet vergeten. De film en het boek over Tula zullen daar zeker aan bijdragen.
Boekgegevens
Jeroen Leinders, Tula: Verloren vrijheid. Roman – Filmeditie met 12 pagina’s filmfoto’s, Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 5429 354 5 (€ 12,50)
Tula: The Revolt is vanaf 4 juli in de bioscoop te zien. De filmeditie van het boek Tula: verloren vrijheid is nu verkrijgbaar. Zie voor meer informatie www.conserve.nl.
Foto’s van Tula: The Revolt zijn afkomstig van www.tulathemovie.com.
Dat boek zou ik nog graag willen lezen !
nou, naar de boekhandel toe zou ik zeggen!