Door de Noord-Hollandse polders rijd ik met Margje Kuyper naar het huis waar ze samen met haar man Sjoerd Kuyper woont. Met thee en taart praten we over hun nieuwe boek Mooi Leven, waarin Sjoerd’s gedichten en Margje’s schilderijen bij elkaar komen.
Hoe is dit boek ontstaan?
Margje: ‘Binnen het schrijven hebben we wel eerder samen gewerkt, maar het is nieuw dat we onze disciplines bij elkaar brengen. Ik ben met een stapel poëzie van Sjoerd gaan zitten en met mijn schilderijen. Zo heb ik ze bij elkaar gezocht. Het paste wonderwel.’
Sjoerd: ‘Dat gebeurt dan omdat je werkt vanuit eenzelfde liefde voor landschappen en het leven. We laten ons op dezelfde manier door de buitenwereld inspireren, dus het is niet gek dat dat samenkomt. Maar het viel ons zelf ook op hoor, dat dingen soms echt voor elkaar gemaakt lijken.’
Is er in het boek met een bepaald thema gewerkt?
Margje: ‘Misschien zit het thema in de titel van de bundel. Een mooi leven, een registratie in poëzie en schilderijen.’
Sjoerd: ‘Het gaat ook over het moment in je leven dat je beseft dat je niet onsterfelijk bent. Op je twintigste denk je dat nog wel, maar ooit gaat dat over en dan blik je terug en bedenk je je dat het elk moment afgelopen kan zijn. Maar is dat dan erg, die eindigheid? Natuurlijk wil ik nog dertig jaar mee, maar je zou ook kunnen zeggen: je mag niet mopperen met wat je allemaal hebt gekregen en gedaan tot nu toe. Het is een bundel van dankbaarheid, voor het leven en hoe het ons is overkomen.’
Wat is precies de waarde van die natuur in het mooie leven?
Margje: ‘Schoonheid. De rust en de oneindigheid ervan, het oeroude. Niets verandert. Zoals je hier langs de kust loopt, zo liepen ze heel lang geleden net zo langs de kust. Ik vind het zo verrukkelijk dat er plekken zijn waar dat onaantastbaar is. Dat geeft me een beetje troost, dat het leven doorgaat. Dat je een stukje meewandelt in dat leven op aarde.’
Jullie zijn al sinds samen sinds Margje zeventien is en Sjoerd achttien. Hoe zou dit boek eruit hebben gezien als jullie het toen hadden geschreven?
Margje: ‘Dan hadden we het niet zo kunnen maken. Hadden we het toch geprobeerd, dan was het toch wel redelijk dezelfde kant op gegaan, met landschappen en poëzie.’
Sjoerd: ‘Ik denk dat het veel meer buiten- dan binnenwereld geweest zou zijn. Op ons achttiende waren we erop uit aan het trekken als een gek. Als je jong bent wil je alles wat zich aandient tot je nemen. In je hoofd wordt dat vermalen en dan blijft de essentie over. Van daaruit kan je dingen gaan maken over die essentie. Daarom hadden we dit boek echt niet kunnen maken toen we zo jong waren. Het was dan meer een soort reisverslag geworden.’
Hoe zouden we in het leven moeten staan om te zien hoe mooi het is?
Margje: ‘Veel lezen, veel kijken. Zo’n blik geeft je veel om later van de dingen te kunnen genieten. Je kunt niet zomaar naar schilderijen kijken of boeken lezen en besluiten wat je mooi vindt en wat niet, dat is een proces. Niet voor niets staat achterop het boek: “Mooi leven – geen constatering, maar een streven”. Misschien ontwikkel je door naar kunst te kijken een soort zelfreflectie waardoor je andere dingen ook belangrijk gaat vinden.’
Is die kunst dan een soort middel om tot zelfinzicht te komen?
Margje: ‘Ja, zeker! Er zijn zoveel prikkels bij mensen. De hele dag die telefoon met z’n informatie, en alle drukte in de stad. Maar in de natuur kom je even helemaal tot de kern. Van daaruit kun je weer groeien.’
Sjoerd: ‘Andere mensen kunnen dat misschien op een danceparty ook. Helemaal uit jezelf treden en met de fijnste pilletjes geweldig tekeergaan is misschien ook een soort high. Ik weet het niet, ik heb het nog nooit geprobeerd. Er zijn natuurlijk duizend manieren, maar Mooi leven is een verslag van de manier waarop het ons gelukt is om een zeker geluk en schoonheid in de wereld te vinden.’
De eeuwigheid wordt meerdere keren aangehaald in Mooi leven. Is het belangrijk dat dingen eeuwig zijn?
Sjoerd: ‘Dat is denk ik mijn hebzucht, maar ik bedoel vooral te zeggen dat ik hoop dat het leven enige zin heeft. Ik vind het zelf wel een mooi beeld dat een golf uiteenspat op de kust, maar dat water trekt weer terug de zee in en daaruit ontstaan weer nieuwe golven. In elke nieuwe golf zit dan een druppeltje van die ene golf die jij dan bent geweest. Het gaat om het doorgeven van dingen die de moeite waard zijn. Het is dan wel heel prettig als je daar een kleine bijdrage aan kunt leveren.’
Als u uzelf op uw twintigste nog een advies zou mogen geven over hoe het mooie leven te leven, wat zou dat zijn?
Margje: ‘Neem de rust en de tijd om te kijken. Zet alles uit en ga lekker genieten.’
Sjoerd: ‘Maar niet dat mindfullen of zo hoor. Je hoofd helemaal leegmaken zou in ons geval echt ontzettend zonde zijn.’
Margje: ‘Laat het volstromen, bedoel je.’
Sjoerd: ‘En ontzettend goed luisteren naar mensen. Niet gelijk met je verhaal eroverheen denderen, maar gewoon eerst even luisteren.’
Margje: ‘Luisteren en kijken. Het hangt helemaal van jezelf af hoe mooi de dingen zijn.’
Boekgegevens
Sjoerd en Margje Kuyper, Mooi leven, Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren, ISBN 978 90 896 7229 2 (€ 17,50)
