Utopia zonder verlossers -

Met het omslag van El Mesías is de toon van de strip direct gezet. De cover refereert namelijk aan een roemrucht schilderij van James Ensor, dat een aanklacht vormt op de dubbele moraal.

Door Sigge Stegeman

Vastgoedmagnaat Jesús Hernandez is de rijkste man van Spanje, totdat de crisis hem terugwerpt in de goot waar hij vandaan kwam. Als de deurwaarder hem redt van een zelfverkozen dood, loopt hij naar de eerste de beste kroeg om zich stevig te bezatten. Daar hoort Jésus over het dorpje Marinaleda, een gehucht dat zich aan het kapitalisme onttrekt en waar het leven beter is.
Marinaleda is geen verzinsel van scenarist Mark Bellido; het plaatsje ligt in het Spaanse Andalusië. De werkeloosheid bedraagt er slechts 3%, belastingen zijn laag en iedereen heeft huisvesting voor zo’n 15 euro per maand. Ook tijdens de crisis. Bellido groeide op in een naburig dorpje. In die tijd zag men Marinaleda voornamelijk als een grap, maar toen de bankencrisis toesloeg werd het voor veel mensen ineens Utopia. Bellido sloot zich aan bij een gemeenschap die een tweede Marinaleda wilde stichten en leefde zes maanden als activist. Veel gebeurtenissen in het boek zijn op zijn eigen ervaringen gebaseerd. Terug in de bewoonde wereld kwam het besef dat er een keerzijde bestond en dat Marinaleda meer is dan het utopische dorpje waar de pers het zo graag voor verslijt. In El Mesías laat Bellido zien hoe makkelijk maatschappelijke verantwoordelijkheid te verkwanselen is zonder een wezenlijk ideaal als houvast, maar ook hoe elk ideaal gedoemd is te verworden tot een dogma bij gebrek aan tegenspraak.

Jésus Hernandez gaat naar Marinaleda en treft bij aankomst de charismatische burgemeester Gordillo, midden in een ronkende toespraak. Als de menigte zich opmaakt om Hernandez als kapitalist te lynchen, springt Gordillo voor hem in de bres en onthaalt hem als verloren zoon. Even later zien we Gordillo op flamboyante wijze het Andalusische parlement de oren wassen. Hij vertelt de dorpelingen hoe hij weerstand bood aan de corruptie die hem opgedrongen werd. Het is dan ook niet moeilijk je voor te stellen waarom deze man op handen gedragen wordt. Maar de euforie krijgt direct een zwart randje; als een lid van de socialistische partij om het woord vraagt, introduceert Gordillo hem als fascist. De aanwezigen hebben aan een hint genoeg: de man wordt uitgescholden en het gebouw uitgejaagd. Gordillo kijkt tevreden toe. Deze scène tekent El Mesías. Alle personages hebben een goede, maar ook een duistere kant. De moraal is die van de eigen verantwoordelijkheid. Vergaap je niet aan een enkel persoon of ideaal, maar blijf kritisch. Ook op jezelf. Het tekenwerk in potlood oogt in eerste instantie misschien eentonig, maar Wauter Mannaert weet wat hij doet. Zijn stijl mist wellicht detaillering en verfijning, maar dat wordt goedgemaakt met veel expressiviteit en een uitstekend gevoel voor enscenering. Mannaert houdt de tekeningen helder en gebruikt de richting van de potloodlijnen om de tekeningen dynamiek te geven. De potloodstijl heeft tenslotte ook iets eerlijks; in tegenstelling tot het monochrome zwart van Oost-Indische inkt kunnen de grijstinten van potlood immers niets verhullen. Een keuze die waarschijnlijk niet toevallig is geweest.