Voor de tiende verjaardag van Twilight schreef Stephenie Meyer geen saai voorwoord. In plaats daarvan verraste ze haar fans met een herschreven genderswapversie getiteld Leven en dood.
Leven en dood is bijna identiek aan Twilight. De grootste verandering is het geslacht van de personages; alle vrouwen zijn mannen en vice versa. Zo is Bella vervangen door Beau en Edward door Edythe.
Zeven jaar geleden las ik Twilight voor het eerst en ik vond het destijds geweldig. Tegenwoordig ben ik echter een stuk kritischer en deze leeservaring was daarom erg interessant. Het gaf me niet alleen de mogelijkheid Twilight te herbeleven, maar ook om het succes van de genderswap te bepalen. Helaas maakte zowel Twilight als Leven en Dood weinig indruk op me.
Ik ergerde me aan meerdere dingen, zoals het overmatige gebruik van de woorden ‘schoonheid’ en perfect’, en het feit dat deze woorden gelinkt worden aan een schoonheidsideaal dat bestaat uit uitpuilende botten – al zijn deze aspecten inherent aan Twilight zelf.
In het voorwoord van Leven en dood slaat Meyer voor mij echter de plank meteen al mis. Ze schrijft dat veel mensen kritisch waren over Bella; ze was een ‘jonkvrouw in nood’ en haar blinde liefde was typisch ‘meisjesachtig’. Door Bella te vervangen door Beau wil Meyer laten zien dat het gedrag van Bella typisch menselijk is. Veel kritiek gaat juist over de ongeloofwaardigheid van de personages en het feit dat Bella geen persoonlijkheid lijkt te hebben, en dus niet menselijk is. Dit adresseert Meyer niet, met als gevolg dat de genderswap eigenlijk niets bewijst. Voornamelijk de obsessieve liefdesgevoelens van Beau zijn net zo ongeloofwaardig en verontrustend als die van Bella. Hij stemt met alles te m makkelijk in en Edythe is op haar beurt erg dominant. Deze uitspraak van Beau over Edythe was de druppel die de emmer deed overlopen: ‘Even overwoog ik om daadwerkelijk op mijn knieën te zakken. Deze schoonheid moest je aanbidden.’ De nadruk ligt hier wederom op het uiterlijk van Edythe, maar Beau noemt verder weinig andere eigenschappen die hij aantrekkelijk vindt.
Meyer heeft dan ook naar mijn mening niet bereikt wat ze wilde bereiken. Toch ben ik ervan overtuigd dat fans van de Twilight-franchise deze genderswap-versie zullen waarderen. Leven en dood is in feite Twilight in een nieuw jasje gestoken, maar een meer kritische lezer zou ik aanraden Twilight in het nostalgische verleden te laten.
Boekgegevens
Stephenie Meyer, Twilight jubileumeditie: Leven en dood, vertaling: Marie Postema, Uitgeverij Van Goor, ISBN 978 90 003 4188 7 (€ 20,00)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie december 2015
