Twee jaar na haar prozadebuut is nu Hannah van Wieringens eerste dichtbundel verschenen. Hier kijken we naar heeft een prachtige en evengoed griezelig overkomende omslag. Tegen een zwarte achtergrond is een grote geplette vlieg gefotografeerd.
Wie de bundel openslaat, kan de gelijkenis van dat scherp in beeld gebrachte studieobject met haar poëzie niet ontgaan: die is afgemeten, in heldere strofen verdeeld en verschilt daarmee van de vrij ongebreidelde vormen zoals die bij generatiegenoten als Maarten van der Graaff en Lieke Marsman. De gedichten zitten als geprepareerde studieobjecten geïsoleerd in het bladzijdewit.
Mede daardoor lijken die gedichten sterk op gedichten. Daar is in de kern niets mis mee. Het is natuurlijk fijn dat iets eruitziet als datgene wat het is, maar je krijgt het gevoel dat er meer uit de gedichten te halen is. Dat komt ook door het overwegend keurige taalgebruik dat soms over de top is, en de af en toe klemmende beeldspraak. Het gedicht ‘speeldrift’ bijvoorbeeld, opent met: ‘dan materialiseren we uit vochtig parelende wolken / als twee vers gearriveerde terminators / in een goed apocalyptisch verwoeste havenstad / we kijken schichtig onderzoekend om ons heen’. De eerste regel is wat geforceerd door de al te sterke nadruk op het vochtige gehalte van de parelende wolken. Wie daarnaast bekend is met de terminatorfilms, weet dat terminators nooit schichtig om zich heen kijken – emotie of angst ontbreekt hen. Dat daardoor de gedichten wat onrijp overkomen, laat onverlet dat er pareltjes te vinden zijn. Tijdens een strandwandeling komt een hond ‘aandaveren’. Zoiets bestaat niet, maar je ziet het direct voor je. Bijzonder mooi is de beschrijving van het overlijden van Leonard Cohens vader. In ‘Het geheim van Leonard Cohen’ lees je: ‘leonard cohen is zeven als zijn vader sterft / in de voorkamer ligt hij hij verdwijnt niet / de stilte onder de deur van de werkkamer door / wordt luider luider de lege jas in de gang licht helder op’.
Van Wieringens kracht zit in het invoelbaar maken van kwetsuren en kwetsbaarheid, net als van de ongemakken van alledag. Zoals het gedicht ‘doorkijkbloes’, waarin je zowel in het hoofd van de drager van de doorkijkbloes, als in het hoofd van de aanschouwer daarvan kunt bevinden, waarmee het balanceert tussen ongemak en hoon:
DOORKIJKBLOES
daar kom je hoor
in je doorkijkbloes
je borsten wobbelen
daar een moedervlek als een jonge zeemeeuw
op de baren van al die borsten die zo wobbelen
en daar ga je alweer
de achterkant van
de achterkant van je doorkijkbloes
die beweegt ook al zo
ook al zo
draait je achterkant
en zie daar onmiskenbaar
een zeer rood pukkeltje
op je wegwiebelende achterkant
een kleine rode pijl op de landkaart van de achterkant
van de mogelijkheid
dat zegt uw bestemming her
dat zegt begin toch hier
begin
hier
Boekgegevens
Hannah van Wieringen, Hier kijken we naar, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 6886 9 (€ 15,90)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie maart 2014.
Foto: Ruben van Schalm
