Tinnen soldaten, lelijke eendjes en hier en daar een verdwaalde erwt onder een matras: in Sprookjes en verhalen van Hans Christian Andersen kom je talloze bekende én onbekende kinderverhalen tegen.
Voor deze uitgave voorzag Annelies van Hees Andersens verhalen van een nieuwe vertaling, en maakte Jan Jutte een flinke verzameling tekeningen. Het resultaat is precies wat je verwacht van een sprookjesboek: een vuistdik boekwerk met heerlijke illustraties, ideaal voor elke kinderboekenkast. Toch blijft het de vraag of de sprookjes van Andersen wel geschikt zijn voor kinderen, aangezien zijn vertellingen een stuk gruwelijker zijn dan de bekende Disney-versies. Zo sterft de kleine zeemeermin een eenzame dood en worden de voeten van het meisje met de rode schoentjes eraf gehakt. Van andere sprookjes, zoals ‘Het tinnen soldaatje’ en ‘Het meisje met de zwavel- stokjes’, is de dramatische afloop bij velen al bekend. Ook is er vaak sprake van een zwaar christelijke boodschap: de kleine zeemeermin strijdt voor haar onsterfelijke ziel, een rouwende moeder ontdekt dat ze blij moet zijn dat haar overleden kind in de hemel is, en ‘Het meisje dat op het brood ging staan’ gaat over een arrogant kind dat terechtkomt in de hel. ‘Lang niet alle verhalen zijn geschikt om aan kinderen voor te lezen, zoals lang niet alle teksten de genreaanduiding sprookje verdienen,’ zegt Annelies van Hees dan ook in haar nawoord. Maar dat neemt niet weg dat je als ouder behoorlijk wat verhalen uit dit boek met je kroost kunt delen. En dat komt niet alleen door Juttes mooie en diverse tekenwerk. ‘De nieuwe kleren van de keizer’ en ‘De prinses op de erwt’ zijn welbekende, ideale verhaaltjes voor het slapengaan, maar ook ‘De nachtegaal’ is, ondanks de aanwezigheid van de Dood, een schitterend verhaal voor kleintjes. Dan zijn er nog onbekendere vertellingen, zoals ‘Domme Hans’, die het goed zullen doen.
Schroom als ouder echter niet om na het voorlezen Sprookjes en verhalen mee te nemen naar je eigen kamer, want de verhalen die te eng zijn voor de jeugdige sprookjesliefhebber zijn tomeloos fascinerend voor de volwassen lezer. Andersens vertellingen geven op intrigerende wijze de normen en waarden van negentiende-eeuws Europa weer, zitten boordevol originele wendingen en laten je merken hoe groot Andersens invloed is geweest op onze wereld. Een boek om lang en gelukkig in te lezen – ook als je al lang geen kind meer bent.
Boekgegevens
Hans Christian Andersen & Jan Jutte, Sprookjes en verhalen, vertaling: Dr. Annelies van Hees, uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0272 6 (€ 24,95)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie december 2014.
