Salvador Dalí: een gek of een genie? Daar spreekt Dit is Dalí zich niet over uit. Toch wordt de surrealistische kunstenaar van kop tot teen geschetst.
Dit is Dalí verschijnt in de verstripte biografiereeks This is… over de beroemdste kunstenaars. Eerder kwamen er in de serie al biografieën uit van Warhol, Pollock en Matisse en in het Engels verschenen nog Bacon, Gauguin en Van Gogh. Deze verfijnde naslagwerken zijn luchtig samengesteld door de Engelse kunsthistorica Catherine Ingram en zijn speels geïllustreerd door Andrew Rae.
Ingram belicht naast de belangrijkste werken van Salvador Dalí ook uitvoerig zijn afkomst, zijn weerbarstige karakter en zijn eigenaardige interesses. Dat gebeurt soms letterlijk, dankzij de sprekende illustraties van Rae. Jong en oud maakt zo op een prettige manier kennis met de gesnorde Spanjaard, die van kinds af aan kunstzinnig en eigenzinnig was. De zogenaamde eeuwige Kindkoning deed graag tegendraads, wat vaak werd goedgepraat vanwege zijn ongebreidelde fantasie.
In Dit is Dalí is er ook aandacht voor zijn paranoïde-kritische methode en zelfverheerlijking, die tot megalomanie neigde. De dandy hield er een flamboyante, bizarre levensstijl op na, waarbij hij zich omringde met andere kunstenaars en uitvinders, zoals Picasso en Warhol. Surrealisme is nooit ver weg bij deze kunstzinnige groep. Een goed voorbeeld hiervan is het dromenbal, waarbij iedereen gekleed ging zoals ze ooit droomden.
Dalí toonde zich bijzonder veelzijdig: ook commerciële opdrachten nam hij aan, waaronder het ontwerp van het logo van de Chupa Chups-lolly’s, omslagen voor Vogue, film- en balletdecors. Daarnaast experimenteerde hij met uiteenlopende stijlen en kunstvormen; van meubelontwerpen tot extravagante juwelen en kledingstukken. Het boegbeeld van het surrealisme maakte ook films, schreef romans en een ‘biografie’ met meer fictie dan feiten. Bovendien verraste hij vriend en vijand met zijn exuberante verschijningen.
Interessant is de evolutie in zijn werk, beïnvloed door alle omstandigheden. Geboeid door de heersende tijdsgeest maakten zijn dromerige landschapsschilderijen plaats voor wetenschappelijke en politieke taferelen. Dalí provoceerde graag en bleef steeds vernieuwen, onder meer met de komst van kernenergie. Zijn nieuwe geloof heette dan ook nucleaire mystiek.
Op onnavolgbaar luchtige wijze schetst Dit is Dalí verschillende periodes uit het leven van de kunstenaar. Het stripboek bevat zijn belangrijkste werken, enkele foto’s en filmstills in een mooie vormgeving. Kortom: de perfecte inleiding tot zijn oeuvre. Inclusief uitspraken als ‘Iedere morgen wanneer ik wakker word, is mijn grootste vreugde: dat ik Salvador Dalí ben.’
Boekgegevens
Catherine Ingram en Andrew Rae, Dit is Dalí, Uitgeverij Lannoo, ISBN 978 94 014 1573 6 (€ 12,50)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie februari 2015
