We bevinden ons in een kleine, donkere ruimte, verzonken in de gedachten van een vrouw die hopeloos op zoek is naar een uitweg. Alles is teveel, te druk, te luid, te zwaar. Andrea wil weg van alles en iedereen. En daarom is ze hier. Maar waar is hier? En wat is die donkere leegte in haar?
Door Ellen Rooms
Onderdak van Elisabeth van Nimwegen biedt lezers een blik op depressie en hoe die een volledig leven kan overnemen. Dat hoofdpersoon Andrea niet goed in haar vel zit, is al snel duidelijk. Voor haar familie zet ze een moedig gezicht op, maar vanbinnen wordt het haar langzaam teveel.
Het moeder-zijn, daar heb ik zoveel passages over gemarkeerd, bijvoorbeeld: ‘Moeders mogen niet slapen, dan lijken ze dood.’Ik, die zelf moeder ben van twee kleintjes, knik mee. Ik had nooit gedacht dat dit boek me zo naar de keel zou grijpen. Ook al zou ik dat liever niet toegeven, ik herkende mezelf enorm in dit verhaal. De neerwaartse spiraal waarin het personage verstrikt zit, deed me denken aan mijn eigen donkere periode toen ik op het randje van depressie stond. En dat gevoel beschrijft Van Nimwegen feilloos: ‘Het lijkt wel alsof ik de hele dag in een soort mist leef. Ik ben er wel maar niet echt. Ik geef standaardreacties op standaardsituaties en zie gedurende de dag alleen maar de finish: het moment dat ik mijn hoofd op mijn kussen kan leggen en er weer een dag voorbij is zonder kleerscheuren.’ Of als ze schrijft hoe Andrea probeert haar dagelijks leven op de rit te houden: ‘Ik struikel van de ene naar de andere dag, redderend en afvinkend, terwijl ik amper nog weet waar ik ben en wat ik doe.’
Onderdak was zo herkenbaar. Ook het liegen, zowel tegen jezelf als anderen. Doen alsof alles goed gaat. Blijven volhouden dat alles oké is, terwijl dat overduidelijk niet het geval is. Beangstigend hoe dicht dit boek bij mijn eigen ervaringen kwam. Ik wil dit boek zo graag aanraden, maar ben tegelijkertijd bang om dat te doen. Sta je open om te lezen wat depressie kan inhouden? Dan zal dit boek je hier een goed beeld van geven. Toch kun je het pas echt begrijpen indien je zelf in die situatie hebt gezeten. En natuurlijk is ieder geval ook nog eens anders. Van Nimwegen schreef met dit boek de rauwe waarheid, netjes verpakt in die donkere ruimte. Niets had me hierop kunnen voorbereiden. Het werd een van mijn favoriete boeken van het jaar.
5 boekies
Boekgegevens
Elisabeth van Nimwegen, Onderdak, Uitgeverij Van Oorschot, ISBN: 9789028283022, 208 pagina’s (€ 18,99)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie 7 januari 2019.
