Olifant van zeep behandelt het bestaan van alledag. Dat klinkt weinig enerverend, maar het tegenovergestelde is waar. Thomas Verbogt heeft een groot talent voor het vastleggen van de wonderlijkheid van het dagelijks leven, vaak op een hilarische manier.
Door Emma Ringelding
Olifant van zeep is een bundeling van achttien korte verhalen. Met uitzondering van het titelverhaal worden ze verteld door een ik-verteller die veel weg heeft van Verbogt zelf.
De hoofdstukken zijn grofweg in twee categorieën in te delen. Ten eerste de verhalen waarin de ik-figuur iets ogenschijnlijk gewoons onderneemt, zoals haring eten (‘Smaak van haring’), zegels sparen van de supermarkt (‘Vrolijke bloempotten’) en een kapotte wekker ruilen (‘Wekker’). De ik is wat verlegen en teruggetrokken, maar des te beter in het maken van rake observaties. Daarbij speelt Verbogt in op herkenbaarheid, bijvoorbeeld met de weerstand die de verteller ervaart als hij zijn kapotte wekker wil ruilen bij een klantenservice: ‘Daar zit een mevrouw die eruitziet alsof alles haar kwaad maakt. Haar haar is oranje van kleur en het is net alsof zich in dat haar een kleine explosie heeft voorgedaan. Ze zal begin veertig zijn, wat ze een weerzinwekkende leeftijd vindt.’ Meestal is het resultaat grappig, maar op den duur wordt de wereldvreemde opmerkzaamheid van de verteller wat vermoeiend: er zijn maar weinig mensen in de publieke ruimte die het wél goed doen.
De verhalen in de tweede categorie gaan over herinneringen: aan de studievriend die dacht dat hij David Bowie was (‘Weg van alles’), aan de vader van de ik-figuur (‘De stilte van november’) en aan de akeligste basisschooldocent (‘Jij wilt helemaal niets weten’). Hoewel ook deze verhalen eerder herkenbare situaties zijn dan spectaculaire anekdotes, voelen ze steviger dan de verhalen uit de eerste categorie; misschien omdat er naast de komische noot ook een laag van melancholie in zit. In ‘De stilte van november’ meandert de verteller moeiteloos van kleppende dames in een stiltecoupé via het overlijden van een ouder naar opgroeien en volwassen worden: ‘Door de leeftijd die mijn vader had bereikt, voelde ik mezelf ineens ook ouder worden. Daar was ik niet op voorbereid.’ De klare taal die Verbogts teksten vaak komisch maakt, heeft in de oprechte alinea’s een ontwapenend effect.
Verbogt laat met Olifant van zeep de uitzonderlijkheid van het gewone zien. Maar lees deze verhalen beter niet allemaal in één keer, om te voorkomen dat zijn slimmigheid als gewoon begint te voelen.
Boekgegevens
Thomas Verbogt, Olifant van Zeep, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, 144 pagina’s (€ 20,00)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie augustus 2019.
