Aan tranen heb je toch niks van de Noorse schrijver Espen Dekko is een ontroerend boek over verlies, zout, walvissen, zee en wind. Over de fjorden van Noorwegen. En over de liefde van grootouders, ouders en kinderen.
Door Ellen Rooms
In Aan tranen heb je toch niks volgen we een niet bij naam genoemd meisje tijdens de eerste zomervakantie sinds haar vader is gestorven. Over haar verdriet wordt niet licht gedaan; dit meisje rouwt om de papa die ze verloor, maar huilen doet ze niet. Dat helpt toch niet.
Aan een Noors fjord, in het huisje van oma en opa, probeert de ik-persoon vat te krijgen op wat er is gebeurd. Het helpt dat zaken, zoals de foto’s aan de muur en het geheime plekje aan het strand, haar aan haar papa doen denken. Ze lijkt op hem, zegt opa. Dat helpt ook. De gesprekken schetsen een mooi beeld van de liefde tussen grootouders en kleinkinderen. Zo begrijpen oma en het meisje elkaar zonder woorden. Een klein gebaar is genoeg.
Op een dag spoelt er een walvis aan op het strand. Het meisje is vastberaden hem te redden, maar de dood wacht om de hoek. En verdriet kent soms geen grenzen. ‘Oma en opa lijken opgelucht dat ik terugkom. Dan roep ik. Zo hard ik kan: “WAAROM GAAT IEDEREEN ALTIJD MAAR DOOD?” […] Ik draai me om en zet het op een rennen. Ik weet dat het flauw van me is, maar dat maakt niet uit. Het kan me niet schelen. Het kan me allemaal niet meer schelen. Ik wil niet meer.’
In dergelijke beschrijvingen wordt er aandacht gegeven aan alle turbulente gevoelens die het hoofdpersonage overspoelen. Ik vond het zelf heel belangrijk dat het meisje de mogelijkheid krijgt om voor zichzelf enkele zaken op een rijtje te zetten voordat ze er met iemand anders over praat. Hierdoor komt het verhaal wat traag op gang, maar geen nood: het einde is een ware achtbaan, dus we varen niet het hele verhaal door op hetzelfde tempo.Aan tranen heb je toch niks is gevuld met innerlijk tumult. Je voelt constant dat het meisje het moeilijk heeft, maar dat ze niet helemaal klaar is om over haar verdriet te praten. Haar grootouders geven af en toe de aanzet om een gesprek te beginnen, maar daar gaat ze, zeker in het begin, niet op in. En dat geeft niet. Wist je dat walvissen in stilte huilen? Hun typische geschreeuw valt weg wanneer ze rouwen. Dit jeugdboek laat zien dat iedereen op zijn of haar eigen manier rouwt. En dat dat oké is.
Boekgegevens
Espen Dekko, Aan tranen heb je toch niks, vertaling: Michiel Vanhee en Sofie Maertens, Uitgeverij Clavis, 163 pagina’s (€ 15,95)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie augustus 2019.
