Haar debuut Alles is altijd fictie werd jubelend ontvangen door invloedrijk literair Nederland en genomineerd voor de Academica Debutantenprijs. Daphne Huisden was nog maar 22 jaar. Dat schept verwachtingen. Het schrijven van een opvolger was dan ook geen eenvoudige opgave.
‘Er zijn vele momenten geweest waarop ik tijdens het schrijven van dit boek mijn laptop uit het raam heb willen gooien,’ schrijft Huisden in het woord van dank. De getormenteerde, ploeterende schrijfster, dat zien we graag. Ze worstelde en kwam boven, al is ze met 16 (hoofd)personages misschien wat te ambitieus.
Voor het gemak begint Dit blijft tussen ons met een lijst van personages en een plattegrond. De zestien personages zijn namelijk elkaars buren op een gesloten pleintje, naar goed Nederlands gebruik voorzien van drie gesubsidieerde, fantasieloze plantenbakken. Dat de bewoners van het Plein van Weltevreden niet allemaal even tevreden zijn, zal niet als een verrassing komen. Ze zullen naast je wonen. Hoe verschillend ze ook zijn, de overeenkomst tussen de personages is snel gevonden; helemaal normaal zijn ze allemaal niet. In al haar ambitie heeft Daphne Huisden een kleine afgesloten maatschappij gecreëerd, waarin de ene bewoner nog onvoorspelbaarder is dan de ander. Dat maakt Dit blijft tussen ons rusteloos. De plattegrond aan het begin blijkt de eerste helft van het boek niet alleen een leuke gimmick te zijn, de kaart biedt overzicht van het wel en wee van het plein en haar bewoners.
[quote]”Gedeelde eenzaamheid is Goed Gezelschap”[/quote]
De roman dreigt weg te zakken in (dat moet gezegd) zeer amusante dialogen tussen de pleinbewoners in de woning annex kroeg De Windhoek van de grijs bebaarde Gizmo, maar Huisden trekt de boel recht door met een daadwerkelijke aanleiding op de proppen te komen voor het geroddel en geruzie in de buurtgemeenschap. Het blijven stuk voor stuk mafkezen, maar ze hebben met een handgemeen tussen de broers Leander en Manuel ineens iets gezamenlijks om over te mekkeren. Die situatie brengt het boek in rustiger vaarwater, paradoxaal genoeg net op het moment dat de gemoederen het hoogst oplopen. Voorzichtig worden de personages uit het eendimensionale gelicht. Let wel; voorzichtig. Het even overtuigend voor het voetlicht brengen van zoveel personages blijkt een onmogelijke opgave. Je kunt ook zeggen dat de échte hoofdpersonen zich meer en meer onderscheiden van de rest. Als eerste is er de invalide, mislukkende schrijver Samuel Cohen, die de pleinbewoners tegen elkaar opzet, in dienst van zijn nog te schrijven roman. En er is de jongste bewoner Oscar, een eenzame schooljongen die er het beste van probeert te maken tussen zijn mallotige oudere vrienden. Het zijn Oscar en Samuel die Dit blijft tussen ons uiteindelijk zijn gezicht geven.
Die plotselinge structuur maakt ruimte voor het onderliggende idee: de eenzame bewoners die geforceerd op zoek zijn naar verbondenheid met en bij elkaar. Of zoals hospita Alma van haar moeder heeft leren borduren: Gedeelde Eenzaamheid is Goed Gezelschap. Tijdens een van zijn spaarzame bezoeken aan De Windhoek fluistert de doorgedraaide cipier Simon Oscar toe:
‘Er zijn geen losse onderdelen, geen toevalligheden, geen “incidenten”, niet als je écht luistert en ziet, zoals ik. Alles maakt onderdeel uit van één machine, Kind van de Kapper, één Systeem; de tiran, de democraat, het slachtoffer, de dader, de bewaker, de schuldige, de haatdragende, de gek; allemaal kleine partijtjes van dezelfde geordende Chaos.’
In twee zinnen is dat eigenlijk precies waar Dit blijft onder ons over gaat. Alle zestien bewoners van het Plein van Weltevreden zijn kleine partijtjes in een geordende chaos, die elkaar beroddelen, beschimpen, manipuleren en bedriegen, maar uiteindelijk ieder jaar weer zo goed en zo kwaad als het gaat gezamenlijk hun verjaardag vieren. Zo heeft de meest krankzinnige van het stel het zomaar bij het rechte eind. Een roman is soms net het echte leven.
Boekgegevens
Daphne Huisden, Dit blijft tussen ons, Uitgeverij Prometheus, ISBN 978 90 446 1779 5 (€ 19,95)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie juli 2013.
