Dichter Rodaan Al Galidi is als een tuinman die de bloemen water geeft en tot zijn ontzetting moet toekijken hoe ze langzaam verdorren. Zijn nieuwe dichtbundel ‘Liever niet,’ antwoordt de liefde gaat over de genadeloosheid van de verwelkende liefde.
De bundel beschrijft de twee helften van de liefde in twee afdelingen, getiteld ‘Jij’ en ‘Zij’. Al Galidi: ‘Het gaat een tijd fantastisch, je bent verliefd, de mooie vrouw spreek je aan met ‘jij’. Je raakt elkaar heel diep. Maar zoals zo vaak is de liefde een aflopende zaak. De mooie vrouw verschuift naar de achtergrond, ze wordt een herinnering, ‘jij’ wordt ‘zij’. Liefde maakt je dan weemoedig.’
De gedichten zijn naar bloemen vernoemd. Die bloemen keren in de poëzie niet letterlijk terug. Maar net als de liefde groeien de bloemen altijd maar door. ‘Nederland is een dichteres en overal groeien bloemen.’
Volgens Al Galidi is een poëziebundel de meest oprechte manier om liefde te bezingen. ‘Popliedjes maken de liefde belachelijk. Het is heel veel lelijk lawaai waar de liefde het slachtoffer van is. Maar dichters wekken de liefde tot leven.’
Rodaan Al Galidi lijkt zijn gedichten en verhalen als rijpe appelen van de bomen te plukken. Hij vluchtte vijftien jaar geleden vanuit Irak naar Nederland en leerde zichzelf hier de taal aan. In de afgelopen tien jaar verschenen zeven dichtbundels, drie columnboeken en vier romans – hij is inmiddels begonnen aan zijn vijfde roman. Hij is een man met een opmerkelijk publiek: ‘Mijn bundels worden vaak gelezen door mensen die niet van poëzie houden.’
[quote]‘Als ik niet meer schrijf, word ik een hele goede muzikant. Of een boer. Of alcoholist.’[/quote]
Hoe komt dat?
‘Ik weet precies hoe ik mensen kan raken. Tijdens mijn optredens acteerde ik daarnaar. Maar ik vertelde het publiek ook de waarheid, met name over mijn asielprocedure. Uit medelijden daarmee kochten ze mijn bundels massaal, niet omdat die mensen per se poëtisch waren. Ik had daarmee een groot publiek en succes. Maar met deze bundel wil ik op zoek naar een kleiner publiek.’
Dat is de omgekeerde weg: de meeste dichters beginnen heel klein en zoeken vanzelf naar het grotere publiek.
‘Maar dat komt door het acteren. Ik acteerde de dichter, vooral de teleurgestelde dichter, maar ook een standup-comedy-artiest. Het waren karikaturen. Dat is goedkoop, ontdekte ik, en niet authentiek.’
Schreef je ook naar die karikaturen?
‘Nederlanders zijn dol op gedichten zoals ‘Jonge sla’ van Rutger Kopland. Daar een pastiche of een imitatie van maken is niet moeilijk. Mijn stijl ontleende ik daaraan, wars van vage taal – een afkeer die ik nog altijd heb. Ook wist ik dat Nederlanders van kortere gedichten houden, hoewel ik daarvoor altijd dacht dat een langer gedicht een beter gedicht was. Ik doe het zo omdat het me geld oplevert waarmee ik de maand doorkom.’
Is het broodschrijven wat je doet?
‘Ik breng boeken uit omdat die me optredens, en dus geld opleveren. Is er een poëziemiddag waar ik niet optreed, dan ben ik meestal afwezig. Stel dat iemand me de jaaropbrengst van mijn optredens geeft en me verbiedt om een jaar op te treden: prima. En als ik voldoende geld krijg om mijn mond dicht te houden, dan houd ik mijn mond dicht. Of mijn pen. Ik ga niet mijn leven lang schrijven.’
Wat zou je dan willen doen?
‘Als ik niet meer schrijf, word ik een hele goede muzikant. Of een boer. Of alcoholist.’
Dat lijken me ook poëtische beroepen. Aan de andere kant: je bent dus in staat om voor geld hele andere dingen te doen.
‘Het kapitalistische systeem in Europa is het eerlijkste systeem dat ik ken. Alles is te koop, alles is toegankelijk, alles is even bijzonder. Daar heb ik veel van geleerd, vooral om mezelf te zijn. Kapitalisme biedt je de vrijheid om een kerk te kopen en in een poppodium te veranderen. Dat is toch fantastisch?’
‘Liever niet,’ antwoordt de liefde is je nieuwe dichtbundel, waarmee je zegt op zoek te gaan naar een kleiner publiek.
‘Naar een kleiner publiek en naar een authentiekere zelf.’
Wat wil je in die authentiekere poëzie doen?
‘Schreeuwen over de schoonheid van de wereld. Er is zoveel schoonheid om ons heen, dat houdt me bezig. Een mooie vrouw, daar moet ik zeker zestig jaar naar kijken. En ik schrijf graag over mezelf. Dat is heel egocentrisch en dramatisch. Goede poëzie moet je dicht bij jezelf zoeken.’
Boekgegevens
Rodaan Al Galidi, ‘Liever niet,’ antwoordt de liefde, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 854 2485 7 (€ 19,99)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie oktober 2013.
