Elke dag worden er 364.501 kinderen geboren. Lieve Blancquaert is geïntrigeerd door hoe kinderen, verspreid over de continenten, op de wereld gezet worden. Birth day is het eerste boek van een reeks van drie boeken over de grote momenten in het leven. Na geboorte volgen
huwelijk en dood.
Lieve Blancquaert gaat geen uitdaging uit de weg. Aan het boek is een tv-reeks en tentoonstelling gekoppeld. De maatschappelijk geëngageerde fotografe leverde al eerder multimediale projecten af. Zo tekende ze voor onder meer In Godsnaam en Voorbij de grens.
De voorbije jaren trok Lieve de wereld rond om pasgeboren baby’s, hun familieleden en de samenleving waarin ze leven te portretteren in woord en beeld. Van een mistroostige Keniaanse sloppenwijk tot een luxueuze kraamkliniek in Koeweit en babyborrelbaden in een Shanghaise supermarkt. Meer dan 400 foto’s van veertien locaties en evenveel sterke verhalen die ontroeren, verontrusten of aan het denken zetten. Verhalen over wat Lieve zag, maar ook gesprekken die ze had met aanstaande of kersverse ouders en medisch personeel, alsook haar persoonlijke gevoelens en bedenkingen. Dit alles aangevuld met geboortecijfers, levensverwachting, aantal artsen en ziekenhuisbedden per 1000 inwoners.
Alles wat bij een geboorte hoort krijg je te zien: van prenatale oefeningen tot de kleedkamer van vroedvrouwen. Op haar typerende manier brengt ze materniteiten, de ouders en pasgeborenen, hun thuiskomst, de doop, de besnijdenis, het sibehritueel (Marokkaans naamgevingsfeest) en tal van andere tradities in beeld. Birth day toont en verwoordt méér dan een belangrijke gebeurtenis in iemands leven. Het schetst de samenleving over alle continenten, behalve Oceanië en Antarctica. Al krijg je soms een ongenuanceerd beeld.
[quote]Het belicht alle kanten van ouderschap: babyshowers, adoptie, tienermoeders, kindersterfte, abortus[/quote]
Van Brussel toont ze het grootste kraakpand van Europa. Daar sprak ze met een moeder van elf kinderen en een tiener die voor de tweede maal bevallen is, alsook een papierloze die nogmaals een kind afstaat voor adoptie. Noorwegen zou daarentegen een paradijs voor de vrouw zijn. In India beval je met dertig in een kamer, vier per bed en in Congo gaat men op de vrouw staan als de baby niet wil komen. Maar wat wij een uitzichtloze tot onmenselijke situatie zouden noemen, is elders dagdagelijkse realiteit en het lot van zovelen. Dat maakt het boek onthullend, intiem en vooral erg emotioneel. Denk maar aan de straatarme, maar hoopvolle, ex-drugsverslaafde vijftienjarige die voor de zevende keer zwanger is onder een Braziliaanse brug.
Standen en religies schijnen meer dan eens sterk door. Het uit zich al in klederdracht: gewikkelde baby’s, gesluierde vrouwen, mannen in gebedshemden, traditionele vroedvrouwen… Soms neigt het zelfs naar bijgeloof. Zo worden Marokkaanse baby’s stevig in doeken gewikkeld en kohl rond de ogen getekend ter bescherming tegen het Boze oog. Pas bevallen Indiase moeders krijgen een rood touw omgebonden om hen te behoeden voor boze geesten. En een Cambodjaanse vrouw ligt in een bloedhete hut te dehydrateren op een bed/tafel boven een vuurtje: de warmte moet zuiveren en bloed doen stollen.
Bovendien zijn de boorlingen vaak al voorbestemd. Bijvoorbeeld om agent te worden zodat die het verscheurde Cambodja kan helpen, maar frappanter nog: in Groenland is het gebruikelijk dat neven en nichten kinderen krijgen, in Siberië trouwt men als tienjarige en in Congo wil men veel kinderen zodat er ‘een paar goede tussen zitten die voor je zullen zorgen als je oud bent’.
Met Birth day schetst Lieve Blancquaert een wereld van contrasten. Het belicht alle kanten van ouderschap: babyshowers, maar evenzeer adoptie, tienermoeders, kindersterfte, abortus. Niet alleen fotografisch, maar ook tekstueel is Birth day sterk. Het is onmogelijk er onbewogen bij te blijven.
Boekgegevens
Lieve Blanquaert, Birth day, Uitgeverij Lannoo, ISBN 978 90 209 3629 2 (€ 34,99)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie december 2013.
