Vlak na de Tweede Wereldoorlog reist Oscar met Esmée, de weduwe van zijn vriend Id, naar Duinkerken. De plaats voert hem terug naar het begin van de oorlog, naar het moment dat hij en Id werden gemobiliseerd en uitgekozen voor een geheime missie naar Londen, om per auto geld naar de regering in ballingschap te brengen. Tijdens de reis met Esmée wordt Oscar gekweld door vragen. Zou ze vermoeden welke afschuwelijke gebeurtenis in Duinkerken heeft plaatsgevonden? En hoe zijn haar gevoelens voor hem nu Id er niet meer is?
Hoe bent u met ‘Oscar’ in de oorlog terecht gekomen?
‘Dat komt door mijn schoonvader. Op zijn sterfbed kreeg ik een verslag van zijn inspectietocht als toegevoegd stafofficier van Breskens naar Duinkerken. Dit speelde aan het begin van de Tweede Wereldoorlog. Toen we na zijn overlijden ook fotoboeken tegenkwamen van mijn schoonvader in uniform, ben ik me er in gaan verdiepen. Dan blijkt opeens uit dat inspectieverslag dat hij destijds een geheime missie heeft gehad om geld weg te brengen. Dit werd de inspiratiebron.’
Is het verhaal zelf fictief?
‘Het verhaal is fictie, maar daarover wil ik nog wel iets bekennen dat ik nog niet eerder heb gezegd… Die schoonvader van mij had namelijk een vrouw die ten tijde van de oorlog zwanger was. Hij raakt verliefd op een andere vrouw, een jonge lerares. Zij is ook verliefd op hem, maar stelt hem wel voor een keuze: ga je voor mij weg bij je vrouw of niet? Hij aarzelt, want hij heeft inmiddels twee dochters. En dan, op een dag, komt zij met het verhaal – net zoals in Oscar beschreven staat – dat zij met zijn beste vriend naar een schoolfeest is gegaan. Daar hebben ze staan zoenen en dat voelde goed, en met die man trouwt ze uiteindelijk dan ook. Een aantal jaar later sterft de vrouw van mijn schoonvader, en niet lang daarna sterft ook de man van die jonge lerares. Op dat moment is dus hij vrij én is zij vrij. Ze ontmoeten elkaar weer op de begrafenis van haar man, waar ze samen naar de kist lopen. Dan pakt mijn schoonvader haar hand en begint haar hevig te kussen. Ik hoor hem nog zeggen: nu zijn we voor elkaar…’
Een prachtig verhaal, dat grotendeels terugkomt in ‘Oscar’. U bent erg te spreken over dit kleinood, niet waar?
‘Ik begrijp Oscar. Hij is een eenling, staat buiten de maatschappij. Hij vindt wel een vriend, maar het is een ongelijke vriendschap. Daarbij ben ik altijd verzot geweest op de noodlottragedies van Racine. Die tragedies kun je in één zinnetje samenvatten, en over dat ene zinnetje gaat het allemaal. Zoals in dit verhaal: Oscar verliest zijn geliefde aan zijn beste vriend, dit moet consequenties hebben. Welke dat zijn, dat vertelt het verhaal. Het geldt trouwens voor al mijn boeken: als ik dat ene zinnetje kan zeggen, dan kan ik de roman ook schrijven…’
Jan Siebelink, Oscar, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 234 6734 2 (€ 17,90)
