Bram van Montfoort leefde een jaar zonder internet. Hij beschrijft de tijd die hij unplugged doorbracht in het boek Een jaar offline, dat gisteren in de Nieuwe Boekhandel in Amsterdam gepresenteerd werd. Daar overhandigde hij het eerste exemplaar aan zijn oma. ‘Zij stelde mij op de hoogte van het bestaan van Gangnam Style,’ grapt Van Montfoort.
Psy is niet de enige hype die de student journalistiek niet meemaakte. ‘Ik heb het nieuws rondom Bultrug Johannes compleet gemist,’ zegt hij. Het voorbij flitsende, laatste nieuws mag dan wel aan hem voorbij zijn gegaan, maar zijn offline leven gaf hem wel de rust voor verdieping. ‘Ik heb altijd graag gelezen, maar de drempel om uitgebreid de rust te nemen voor een boek was te hoog. Daar kwam nu verandering in.’
Van Montfoort presenteert zijn boek in een overvolle winkel. Naast mij staat een vrouw die hem in zijn offline tijd sponsorde. Via crowdfunding wist Van Montfoort 80 mensen over te halen om hem financieel het jaar door te helpen. De vrouw die ik spreek is enthousiast. ‘Ik doneerde een klein bedrag en in ruil daarvoor stuurde Bram mij af en toe een brief,’ vertelt ze trots.
Ook zijn Van Montfoorts familie en vrienden aanwezig. Aan het einde van de presentatie vliegt het boek talloze keren over de toonbank, en wordt er al gauw een lange rij gevormd voor een signeertafel. Op de tafel liggen het NRC en de Metro, opengeslagen op een pagina waar een interview met de jonge schrijver te lezen is. Even later hoor ik dat hij zelfs te gast is geweest bij Pauw en Witteman. Het is duidelijk: een offline leven doet inmiddels zo exotisch aan, dat het de fascinatie van een heel land oproept.
Bram van Montfoort zet een handtekening tijdens de signeersessie
Een dag later spreek ik Van Montfoort via de telefoon. Als vertegenwoordiger van de Boekenkrant kan ik het natuurlijk niet laten om hem te vragen naar zijn leesgedrag tijdens zijn offline periode. Hij vertelt me hoe hij voor schoolopdrachten noodgedwongen Google voor de bibliotheek verruilde. Een tijdrovende, maar ook creatieve manier om te zoeken naar bronmateriaal voor journalistieke opdrachten. ‘Twee keer in de week ging ik naar de bibliotheek om tijdschriften te lezen en langs boekenrekken te struinen. Je dwaalt rond, pakt iets op, en hoort van anderen wat leuke boeken zijn. Ik ben heel veel van boeken gaan houden.’
Zo las hij boeken van journalisten als Joris van Kasteren en Frank Westerman, maar kwamen er ook romans aan bod. ‘Als je echt iets te weten wilt komen over de politieke geschiedenis van Afrika, moet je Congo van David van Reybrouck lezen. Echt prachtig.’
Van Montfoort benadrukt meerdere keren de rust die het offline zijn hem opleverde. Zo genoot hij van het schrijven van brieven en het voeren van lange telefoongesprekken. Maar onze smartphones maar meteen doormidden zagen? Daar is hij geen voorstander van. Van Montfoort zag er in het begin tegenop om weer online te leven, maar profiteert inmiddels opnieuw volop van de voordelen van internet. ‘Ik vind het zo fijn om Spotify en Uitzending Gemist te gebruiken. Via deze diensten kijk of luister je heel gericht naar iets. En ga je niet, net zoals op YouTube, snel doorklikken naar een video over een niezende panda ofzo.’
Een smartphone heeft hij nog niet in huis gehaald. ‘Dat ga ik pas doen als ik me achtergesteld voel. Bijvoorbeeld wanneer vrienden me niet meer kunnen bereiken, omdat ze alleen nog via WhatsApp afspraken maken’.
[quote]‘Ik heb altijd graag gelezen, maar de drempel om uitgebreid de rust te nemen voor een boek was te hoog. Daar kwam nu verandering in.’[/quote]
We hoeven het internet dus niet compleet af te zweren. Wel juicht Van Montfoort een zekere evolutie in het internetgebruik toe. ‘Je kunt je smartphonegebruik behoorlijk goed normaliseren met behulp van zelfdiscipline. Daarnaast zijn er inmiddels verschillende apps die je helpen je smartphonegebruik in toom te houden.’
Ook denkt hij dat we binnenkort vanzelf anders met ons online leven om zullen gaan: ‘Ik geloof dat het gebruik van smartphones in de toekomst vanzelf verandert. We gaan in een situatie terechtkomen waar telefoons nog steeds altijd aan staan, maar niet meer voortdurend afleiden. Er zijn al veranderingen – waar je met Facebook de hele wereld laat horen wat je wilt zeggen, breng je dat met WhatsApp alweer terug naar een kleinere groep mensen.’
Ondanks zijn vertrouwen in de digitale toekomst is Van Montfoort blij dat hij een jaar offline is geweest. Een groot deel van de rust die die periode hem heeft opgeleverd, is nog steeds aanwezig nu hij anno 2013 weer de internetpaden bewandelt. En van boeken houdt hij nog steeds. Van Montfoort: ‘Ik heb andere dingen ontdekt, die vroeger veel te ver van me af stonden. Zo ben ik op dit moment bezig in een fantastisch boek van de Franse auteur Louis-Ferdinand Céline.’
Boekgegevens
Bram van Montfoort, Een jaar offline, Uitgeverij Moon, ISBN 978 90 488 1781 8 (€ 12.50)
