Stalker, het vijfde boek van het Zweedse duo Lars Kepler over inspecteur Joona Linna, gaat over een stalker die zijn slachtoffers filmt voordat hij toeslaat. Deze filmpjes verschijnen op YouTube en worden naar de politie gestuurd. Het is een race tegen de klok om deze seriemoordenaar te stoppen.
Ik ontmoet het getrouwde schrijversduo Alexander en Alexandra Ahndoril, samen beter bekend als Lars Kepler, in het ambassade Hotel in Amsterdam. Het gesprek dwaalt al snel af naar andere onderwerpen, zoals de tv-serie Sherlock en het boek Gone Girl van Gillian Flynn, maar we spreken met name over hun nieuwste boek: Stalker.
Het valt me op dat Scandinavische thrillers, zowel in de vorm van literatuur als van film en tv-serie, steeds populairder worden. Waarom denken jullie dat dit het geval is?
Alexandra: ‘Ik denk dat we in Scandinavië, maar vooral in Zweden, een lange thrillertraditie hebben. We zijn opgegroeid met namen zoals Henning Mankell en Liza Marklund, en natuurlijk ook Stieg Larsson. Het zijn onderwerpen en genres waar wij aan gewend zijn. Dit is denk ik één antwoord, het andere antwoord is dat dit soort verhalen de rest van de wereld erg aangrijpen. We moeten geweld en het oplossen van misdaden bespreken in literatuur.’
Alexander: ‘Maar wel op een veilige afstand, zoals met een boek. Je kunt jezelf helemaal verliezen als je een boek leest, er helemaal in opgaan, maar het is nog altijd veilig. Hetzelfde geldt voor tv-series.’
In het verhaal zet de stalker zijn video’s, waarin de slachtoffers te zien zijn, op YouTube. Denken jullie dat sociale media stalken makkelijker maken?
Alexandra: ‘Ja, het is zeker makkelijker geworden.’
Alexander: ‘Dat is het begin voor een stalker. Op deze websites kun je alle informatie vinden die je nodig hebt. Het is gevaarlijk om foto’s online te zetten en berichten te plaatsen over wat je gaat doen in de zomer. Het is een risico.’
In zekere zin is iedereen dan een stalker; bijna iedereen heeft tegenwoordig Facebook, waarmee je het leven van anderen kunt volgen.
Alexandra: ‘Zeker, zo ben ik ook met Facebook. Ik zet zelf niets op mijn pagina, maar ik wil wel weten wat andere mensen doen.’
Alexander: ‘Het is op de een of andere manier leuk om vanuit je eigen woonkamer je buurman in de gaten te houden.’
[quote]Hij was vanaf de buitenkant omhoog geklommen en toen ik wakker werd stond hij in de kamer naar mij te kijken.[/quote]
Hebben jullie zelf ervaringen gehad met stalken?
Alexandra: ‘Ik heb wel een slechte ervaring, uit de tijd waarin ik nog actrice was. Het gebeurde lang voordat ik Alexander ontmoette. Er was een man die altijd in de buurt van mij en mijn vriendengroep was, maar ik realiseerde me niet dat hij mij stalkte. Ik woonde op de derde etage en had een balkon en omdat het zomer was stond de deur open. Hij was vanaf de buitenkant omhoog geklommen en toen ik wakker werd stond hij in de kamer naar mij te kijken. Ik werd enorm boos en sleurde hem het appartement uit. Pas later begon ik te trillen van angst.’
Alexander: ‘Ik denk dat boosheid, in plaats van angst, de beste reactie is in gevallen zoals dit.’
Heb je hem ooit nog teruggezien?
Alexandra: ‘Nee, al snel verliet ik de stad en ik heb er daarna niet veel meer aan gedacht. Pas toen we het boek gingen schrijven, kwam het terug. Nu onze boeken zijn gepubliceerd, komen er zo veel mensen naar ons toe met soortgelijke verhalen. Stalken is een obsessie en iedereen heeft er wel ervaring mee. Natuurlijk gaat ons boek over de meest extreme vorm van stalken.’
Alexander: ‘Het is een erg serieus probleem. Statistieken wijzen uit dat één op de drie stalkers uiteindelijk ernstige misdaden zal begaan.’
Het verhaal van Stalker is erg complex en bevat veel jargon, zeker wanneer het gaat om politiewerk of wanneer er over psychische stoornissen wordt gesproken. Hoeveel onderzoek hebben jullie gedaan voordat jullie begonnen met schrijven?
Alexander: ‘Erg veel.’
Alexandra: ‘En het moet erg veel zijn. Het politiewerk, de medische toestanden, het moet allemaal kloppen. We praten vooral veel met doctoren en onderzoekers. Deze gesprekken inspireren ons vaak ook.’
Hebben jullie ook slachtoffers van stalkers gesproken?
Alexandra: ‘Ja, we hebben verschillende mensen gesproken.’
Alexander: ‘Het is wel belangrijk dat de slachtoffers waarmee we gesproken hebben niet de personages worden. We doen ontzettend veel research, maar in zekere zin moet je dit achter je laten als je gaat schrijven. Zo weet je zeker dat slachtoffers en personages niet in elkaar overlopen.’
Stalker eindigt met een cliffhanger. Kunnen we nog een zesde boek over Joona Linna verwachten?
In koor: ‘Ja.’
Alexander: ‘We hebben het er al over gehad en we hebben zelfs al een paar ideeën.’
Alexandra: ‘We denken dat er uiteindelijk tien boeken in de serie zullen verschijnen.’
Alexander: ‘Het originele plan was eigenlijk acht boeken, maar na vijf titels hebben we het gevoel dat er zeker nog meer dan drie boeken moeten volgen.’
Boekgegevens
Lars Kepler, Stalker, vertaling: Jasper Popma en Clementine Luijten, uitgeverij Cargo, ISBN 978 90 234 8880 4 (€ 19,90)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie december 2014.
