Het is nooit slim om eerst het einde van een boek te lezen. Zeker niet als het om een bloedstollend verhaal als Bunkerdagboek gaat. Toch doe je af en toe dingen waarvan je weet dat je er later spijt van zult hebben.
‘Geen ramen, geen deuren, geen uitweg,’ staat er in grote letters op de voorkant van het boek van Kevin Brooks. Het is de perfecte omschrijving van de hel waarin de zestienjarige Linus terechtkomt wanneer hij wakker wordt in een hermetisch afgesloten bunker. De associatie met een horrorfilm als Saw of Hostel is al gauw gemaakt: het is wachten op de sadistische ontvoerder die zijn slachtoffer vol plezier in mootjes hakt. In plaats daarvan arriveren er vijf andere ontvoerde mensen: een klein meisje, een junkie, een norse jongedame, een dikke zakenman en een bekende filosoof.
De gevangenen ontdekken al gauw dat ze in de gaten worden gehouden via camera’s. Linus, die de gebeurtenissen in de bunker vastlegt in een dagboek, vraagt zich dan ook regelmatig af wie hen bekijkt. De groep is compleet afhankelijk van de grillen van deze onbekende sadist: als ze geluk hebben, stuurt hij via de lift eten naar beneden. Ontsnappingspogingen worden bestraft met ondraaglijke herrie, het uitschakelen van de verwarming of het uitblijven van eten. Bovendien weet de ontvoerder met cryptische berichten de gevangenen tegen elkaar op te zetten. Dan stuurt hij wel iets heel gevaarlijks met de lift mee naar de bunker… Het is niet toevallig dat Linus naar ‘Hem’ verwijst met een hoofdletter: de ontvoerder is net een kwaadaardige god die het door hem gecreëerde bunker-universum compleet naar zijn hand zet.
[quote]De kleurrijke personages steken extra fel af tegen de duistere wereld van de bunker.[/quote]
Net als Linus weet je als lezer niet wie de ontvoerder is, of er een mogelijkheid tot ontsnappen bestaat, en of de medegevangenen te vertrouwen zijn. Via Linus beleef je pijn, angst, hitte, kou, verveling en boven alles honger. Het zijn vrij heftige sensaties voor een boek dat voor een young adult-publiek bedoeld is. Bunkerdagboek is dan ook geen vrolijke vertelling die je even uit de dagelijkse sleur haalt. Brooks heeft een claustrofobische hel op aarde verzonnen, vol melancholie en wanhoop. Dit is echter wel het ideale decor voor karakterontwikkeling: de kleurrijke personages steken extra fel af tegen de duistere wereld van de bunker. Des te pijnlijker is het om te zien hoe die kleuren bij het verstrijken van de tijd vervagen, naarmate de gevangenen hun hoop verliezen. Helaas zal ik door mijn eigen stommiteit nooit zeker weten in hoeverre Bunkerdagboek uitblinkt in suspense. Het door mij al gelezen slotstuk bleef tijdens het lezen altijd aanwezig in mijn achterhoofd, waardoor ik al op de hoogte was van wat de toekomst voor Linus en de anderen in petto had. Dat neemt niet weg dat het hier gaat om een bijzonder sterk einde, dat nog dagen lang in je hoofd zal blijven rondspoken. En als ik heel eerlijk ben, is dat einde de reden dat ik Bunkerdagboek daadwerkelijk ben gaan lezen.
Boekgegevens
Kevin Brooks, Bunkerdagboek, vertaling: Jenny de Jonge, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 6888 3 (€ 17,50)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie mei 2014.
