Onlangs verscheen het derde boek van Thomas Heerma van Voss. De derde persoon is een opmerkelijke verhalenbundel die een wereld openbreekt vol slagschaduwen en perspectieven, met personages waarvan de inktdoorslagen aderen een soms adembenemend echte pols lijken te bezitten.
Het taalgebruik is natuurlijk en van kaal- en wolligheid gespeend. Heerma van Voss legt niet uit en interpreteert niet, maar toont op opgeruimde wijze het binnenleven van de personages en de wereld waarin ze leven.
Vijf van de zeven verhalen gaan over mannelijke personages die moeite hebben met communiceren. Het openingsverhaal ‘De massagesalon’ draait bijvoorbeeld om een jongen die niet tegen zijn moeder durft te zeggen dat hij in plaats van te studeren al tijden vanuit zijn raam de clientèle observeert van de LOVE MASSAGE en verhalen over hen verzint. In ‘De monoloog’ gaat het over een jongen die nooit zijn liefde heeft durven te tonen aan een jeugdvriendin die hem in hun studententijd nota bene zonder duidelijke aanleiding vertelde dat ze later oud met hem wilde worden.
Twee verhalen gaan over moeizame relaties met vaders. In ‘Ik ben hier niet opgegroeid’, haalt een jongen bij het sterfbed van zijn vader al schrijvende herinneringen op. Het is lastig géén parallel te trekken met Brief aan vader van Franz Kafka, dat weliswaar scherper is, maar waarin ook wordt uitgelegd waarom de zoon en zijn vader, ondanks duidelijke wederzijdse affectie, er niet in slaagden om tot elkaar te komen.
[quote]Je zou bijna vergeten dat de auteur de vijfentwintig nog niet is gepasseerd.[/quote]
Eveneens geweldig, zij het wat akeliger, is ‘Dank u voor uw medewerking’. Ditmaal betreft het een afrekening tijdens een talkshow met een vader van een inmiddels succesvolle, maar in zijn jeugd verwaarloosde zoon. Het is geschreven vanuit het perspectief van de vader, die niet helemaal kan meekomen met de aantijgingen van zijn zoon en even- min bevat hoe hij bij de talkshow kapot wordt gemaakt.
Het laatste verhaal van De derde persoon is mede dankzij zijn subtiliteit wellicht het sterkste. Als de vorige verhalen dat nog niet voldoende hebben laten zien, toont Heerma van Voss daarin zijn scherpe psychologische inzicht. ‘Het weerzien’ handelt over een gelukkige relatie die, door de komst van Natalja, een intieme vriendin van de vrouw en een relatief onbekende van de man, minder goed gefundeerd blijkt dan aangenomen: ‘Op strakke toon vertelt Claire hoe het met haar ouders gaat – die ze bij hun voornaam noemt, alsof Natalja hen wekelijks spreekt – en beschrijft hoe haar leven er tegenwoordig uitziet. […] Ik ga er steeds van uit dat ze uiteindelijk wel bij mij uitkomt en iets liefs zegt over ons. Maar dat gebeurt niet. Wel rakelt ze zonder aanleiding haar oude plan op om de slaapkamer te verbouwen. Echt waar, van alle onderwerpen die ze kan bespreken begint ze over onze slaapkamer. Onvoorstelbaar. Ik heb het al zo vaak uitgelegd, het is onzinnig om te verbouwen, zeker als je huurt.’ Je voelt het krampachtige ongemak bij beiden, ten opzichte van elkaar en Natalja. Je zou bijna vergeten dat de auteur de vijfentwintig nog niet is gepasseerd.
Boekgegevens
Thomas Heerma van Voss, De derde persoon, Uitgeverij Thomas Rap, ISBN 978 94 004 0368 0 (€ 17,90)
