Anne Broeksma (1987) presenteert maandelijks de U-slam, de poetry slam van Utrecht, maar zelf verkiest ze het dichten op papier boven het dichten op een podium. Dat die keuze zijn vruchten heeft afgeworpen bewijst ze met haar recent verschenen debuutbundel regen kosmos kamerplant. In haar gedichten fileert ze onze industriële wereld met de precisie van een bioloog en de onbevangenheid van een dromer. Het resultaat is een bundel vol blikopeners: gedichten die je voor even uit het comfort van het moderne leven lichten.
De titel van je bundel regen kosmos kamerplant wordt met een kleine letter geschreven. Heb je daar een speciale bedoeling mee?
‘De kleine r in regen is omdat het gewoon drie losse woorden zijn die je niet als zin moet lezen. Ik had ze ook verticaal op de bundel kunnen zetten. De titel stond al heel lang vast omdat het een regel is uit een gedicht dat ik verloren ben. Het was een liefdesgedicht dat ik heb geschreven toen ik zestien was. Ik weet niet meer hoe het ging maar ik weet nog wel dat die drie woorden erin voorkwamen. Het is voor mij altijd een soort magische opsomming gebleven.’
Je zoomt in de bundel, net als in de titel, steeds in en uit op de werkelijkheid. Hoe werkt dat in jouw hoofd?
‘Het is een manier om uit mijn referentiekader te stappen en een geheel te overzien. Dat gaat soms zo ver dat ik bijvoorbeeld een gedicht schrijf over de tijd dat er nog geen mensen en dieren waren op de wereld. Tegelijkertijd vind ik het ook fijn om in te zoomen op een ding, een mens of een dier. Kamerplanten bijvoorbeeld vind ik interessante objecten omdat ze leven maar tegelijkertijd niet meedoen aan het leven. Ze staan daar maar op de vensterbank en kijken door het raam naar buiten. Ze zien de regen maar zullen die druppels nooit voelen. Die grens van dat raam, dat spreekt me aan.’
Uit je bundel spreekt veel mededogen voor ‘dingen’. Hoe komt dat?
‘Objecten kunnen bij mij heel goed een bepaalde emotie oproepen, maar op een meer diffuse manier dan mensen. Als kind had ik al een soort liefde voor spullen, dingen in huis bijvoorbeeld. De neiging om het mechanische te zien in levende dingen en het levende te zien in dode dingen, heb ik nog steeds. Het gedicht ‘Etalage’ is daar een goed voorbeeld van. Het gaat over een mechanische muis die op en neer beweegt in een etalage maar die dan toch een bepaalde ontroering oproept. Ik heb een grote fascinatie voor kitscherige etalages.’
[quote]‘Ik heb dieren altijd meer met een biologenblik bekeken dan met een schattige kinderblik.’[/quote]
Er komen ook veel dieren voor in de bundel, meestal in een ontregelende functie.
‘In groep drie gaf ik al iedere week een spreekbeurt over een ander dier. Kennis over de natuur was een soort heilige graal voor mij. Ik heb dieren wel altijd meer met een biologenblik bekeken dan met een schattige kinderblik. Ik ben nog steeds heel erg geïnteresseerd in natuur. Dat dubbele, dat spanningsveld tussen een wetenschappelijke en een empatische benadering, vind ik interessant.’
In je gedichten zit een grote affiniteit met de blik van het kind. Verlang je terug naar die tijd van onbevangenheid?
‘Ja, maar dat gevoel is dubbel want ik verlang ook heel erg naar meer kennis. Ik vind ook niet dat meer kennis over de wereld het leven minder vrolijk en speels maakt. Juist het spanningsveld tussen steeds meer weten en nog iets overhouden van die kinderlijke blik, levert spannende gedichten op. Zo kan het gebeuren dat ik in een en hetzelfde gedicht de verwondering uitlicht, maar ook weer afbreek. Dan moet er in het gedicht ineens een blok beton in een weiland gelegd worden of dan laat ik een kalf het perron op rennen.’
Welke dichters hebben je beïnvloed in je manier van schrijven?
‘Mijn lievelingsdichters Eva Cox en Werner Aspenström hebben sporen achter gelaten, maar de eerste levende Nederlandstalige dichter die ik las was Ingmar Heytze. Hij heeft mij in een heel vroeg stadium, toen ik zelf net begon met schrijven, enthousiast gemaakt voor poëzie. Ik weet nog dat ik zijn gedichten las en dacht: wow, je kunt gedichten schrijven zonder alles te verpakken in hermetische woorden en toch iets diepers raken.’
Ben je al bezig met een tweede bundel?
‘Ik heb heel veel plannen en dromen. Het is leuk om verder te gaan met korte verhalen, maar ik zou ook graag een roman willen schrijven. En ik zou mijn liefde voor biologie graag in non-fictie willen omzetten. Maar eerst ga ik nog een bundel schrijven, want ik merk dat lezers de meeste affiniteit hebben met de nieuwere gedichten. Er staat me dus maar een ding te doen: doorschrijven.’
Boekgegevens
Anne Broeksma, regen kosmos kamerplant, Uitgeverij Atlas Contact, ISBN 978 90 254 4380 1 (€ 17,99)
Foto: Merlijn Doomernik
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie oktober 2014.
