Kun je een biografie van een wereldberoemde schaker begrijpen zonder zelf ooit een schaakstuk te hebben aangeraakt? Deze schaakleek deed een poging en verdiepte zich in het door Arne Danielsen opgetekende levensverhaal van Magnus Carlsen.
Achter het schaken zit een complete wereld verborgen die voor de meeste mensen nooit zichtbaar wordt. Het is een wereld die een eigen ritme en set aan regels kent en waarin het jaar niet wordt ingedeeld naar seizoenen, maar naar toernooien. In deze wereld leeft de 23-jarige Magnus Carlsen. DeNoor werd op dertienjarige leeftijd een van de jongste grootmeesters aller tijden en werd vorig jaar de jongste wereldkampioen ooit, op Garri Kasparov na. De biografie draait echter niet alleen om Magnus. Arne Danielsen vertelt ook uitgebreid over de schaakgeschiedenis, hij voorziet belangrijke schakers en toernooien van een achtergrond en geeft uitleg over het spel. Daarnaast stipt hij discussies binnen de schaakwereld aan en beschrijft hij de verschillende manieren waarop je schaken kunt benaderen: als vechtsport, kunst, of toch wetenschap. Ook interessant is het hoofdstuk over de wonderkinderen die Magnus voorafgingen en die met hun eigenaardigheden en unieke speelstijl elk een product van hun eigen tijd waren. Het maakt je nieuwsgierig naar de biografieën van mannen als Bobby Fischer en Garri Kasparov.
[quote]Kampioenen als Max Euwe deden aan boksen om zo hun prestaties op het schaakbord te verbeteren.[/quote]
Dat schaken een nerdachtig imago heeft, wordt door Danielsen zelf soms benadrukt, bijvoorbeeld wanneer hij Fabiano Caruana beschrijft als ‘een parodie op een schaakwonder: tenger gebouwd, brildragend en met een vlassig baardje.’ Tegelijkertijd kent de schaakwereld ook een onverwachte stoerheid. Kampioenen als Max Euwe deden aan boksen om zo hun prestaties op het schaakbord te verbeteren, en andersom zweren sommige boksers bij schaaktraining ter voorbereiding op een gevecht in de ring.
Hoewel al deze achtergrondinformatie interessant is, rijst aan het einde van het boek de vraag of je Magnus echt goed hebt leren kennen. Over Magnus de schaker weet je veel, maar over Magnus de mens des te minder, hoeveel die twee elkaar ook mogen overlappen. Buiten zijn voorliefde voor voetbal en Monthy Python blijft zijn persoonlijk leven een mysterie. De veelzijdigheid van het boek doet vermoeden dat Danielsen niet per se van plan was om een volledige biografie over Magnus te schrijven, maar dat hij het succes van de mediagenieke wereldkampioen wilde aangrijpen om schaken onder de aandacht van het grote publiek te brengen. In dat plan is hij dan geslaagd, want deze schaakleek kreeg zin om zelf ook een potje te spelen.
Boekgegevens
Arne Danielsen, Magnus. Biografie van een grootmeester, vertaling: Kor de Vries, Uitgeverij Thomas Rap, ISBN 978 94 004 0039 9 (€ 18,90)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie 1 september 2014.
