Stephen King is een rockster – daar bestaat geen twijfel over tijdens de presentatie van zijn nieuwe boek Mr. Mercedes in de Amsterdamse Melkweg op 31 mei. Ondanks de afwezigheid van de grote auteur zelf zit de zaal tot de nok toe vol met King-aanbidders.
‘Ik wil graag de paraplu, het shirt, de gebonden én de pocketversie,’ hoor ik iemand gretig zeggen. Waar je in de Melkweg meestal bandshirts en platen aantreft op de merchandise-tafel, zijn er vandaag stapels boeken te vinden. En toch heb je het idee dat je omringd wordt door eenzelfde publiek dat je niet bij een boekpresentatie, maar bij een concert van een cultband zou verwachten. Veel van de aanwezige King-fans dragen een shirt met zijn naam erop, staan te dringen bij de uitgestalde koopwaar en kunnen niet wachten tot de deuren open gaan. En dat terwijl het object van hun obsessie niet eens aanwezig is. Desalniettemin is iedereen hier getuige van een bijzonder moment: Mr. Mercedes beleeft vandaag zijn wereldpremière. Een uitstekend moment om, samen met de grootste King-liefhebbers van Nederland, de carrière van deze schrijver groots te vieren.
Ook het podium wordt uitsluitend bevolkt door King-liefhebbers, die ieder op hun eigen manier vertellen over de onuitwisbare voetstappen die Stephen King bij hen heeft achtergelaten. Jeroen Vullings legt als vermaard literatuurcriticus bij Vrij Nederland de link naar de literaire wereld. Toegegeven, Kings oeuvre van meer dan zeventig boeken bevat niet alleen meesterwerken, maar tussen de vette happen die het thrillergenre normaliter biedt vindt Vullings bij King regelmatig een culinair hoogstandje. Vullings waardeert met name de eigenheid van de schrijver, die zich aan niemand aanpast. Of het nu gaat om het dragen van zijn slobbertrui of de pulp-elementen in zijn boeken.
De iconische verhalen van King klinken ook door in het werk van talloze filmmakers, muzikanten en kunstenaars. Veel boeken werden verfilmd, of kregen een tweede leven door in een andere kunstvorm gegoten te worden. Zo zien we vandaag een voorproefje van de musicalproductie Misery – een gewaagd project, zeker als je je bedenkt dat de Broadway-variant van Carrie (1988) genadeloos flopte. Toch is schrijver en componist Florus van Rooijen de uitdaging aangegaan, en vroeg King zelf om toestemming. Het resultaat, een zogenaamde feel bad musical, is deze zomer exclusief te zien in het Theater van het Woord in Amsterdam. En King? Die wil graag op de hoogte gehouden worden over de productie.
De ene King-adaptatie blijft echter beter dan de andere. Filmcriticus Ronald Simons en regisseur Martin Koolhoven laten aan de hand van zes zeer vermakelijke fragmenten zien dat er zowel meesterlijke als afschuwelijke Stephen King-verfilmingen bestaan. Fragmenten uit Misery, Stand by Me en The Dead Zone worden tegenover scènes uit Pet Sematary, Creepshow en Maximum Overdrive gezet. Wat blijkt? In beeld gebrachte afgebeten lichaamsdelen zijn minder schokkend dan de afschuw van een patiënt die uit een coma van vijf jaar ontwaakt. Maximum Overdrive, de enige film waarvoor King zelf in de regiestoel kroop, wekt de meeste lachsalvo’s op. Simons: ‘Je vraagt je toch af waarom niemand in zijn entourage tegen de man zei dat hij dit echt niet moest doen, zo’n film regisseren.’
De beslissing om zelf een film te maken is ongetwijfeld voortgekomen uit Kings eigen liefde voor het medium. Hij is een spin in het web van de popcultuur – hij inspireert nieuwe werken, maar absorbeert zelf net zo goed alles wat er te zien en te horen is. De populaire cultuur komt dan ook meer dan eens terug in zijn werken: personages luisteren naar bepaalde liedjes, of verwijzen naar films en tv-programma’s. Alleen al in Mr. Mercedes wordt er verwezen naar bekende series als Luther, The Wire en Bones. Kings liefde voor muziek wordt vanmiddag gevierd door Meral Polat, die muzikale fragmenten voorleest uit verschillende King-boeken. Zo horen we de radio in It langskomen, waarop tussen de rock and roll door de onheilspellende stem van de clown klinkt. En de muziek die beluisterd wordt door de familie Torrance tijdens een autoritje naar het onheilspellende Overlook Hotel. De Nederlandse band Beans & Fatback brengt de fragmenten vervolgens tot leven met hun scheurende gitaren.
Ten slotte beklimt Thomas Olde Heuvelt de bühne met een verweerde pocketeditie van Dodenwake (in het Engels Pet Sematary) in de hand. Het was het eerste King-boek dat hij van zijn moeder mocht kopen – met zo’n schattige kat op de voorkant kon het toch niet zoveel schade aanrichten? Het was het horrorverhaal waar Olde Heuvelt van kleins af aan al op wachtte. Het liet hem voor het eerst kennismaken met een wereld waarin monsters in normale wijken met normale mensen in aanraking kwamen. Jaren later schreef Olde Heuvelt Hex, waarin een doodgewoon Nederlands dorp te maken heeft met de eeuwenoude vloek van een heks. De invloed van King? Die is altijd en overal voelbaar.
Boekgegevens
Stephen King, Mr. Mercedes, vertaling: AnneMarie Lodewijk, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, ISBN 978 90 245 6467 5 (€ 19,95)
