In 2015 is het 200 jaar geleden dat de slag bij Waterloo plaatsvond. Waterloo – 200 jaar strijd belicht vooral de Nederlandse bijdrage aan de slag en de strijd bij Quatre Bras die eraan vooraf ging.
Lyon, 10 maart 1815
In een groot land als Frankrijk, zonder moderne communicatietechnologie, duurt het vijf dagen voor men in Parijs weet dat Napoleon geland is. De Minister van Oorlog, maarschalk Soult, neemt dan direct maatregelen. Drie legers zullen een cordon om het zuiden van Frankrijk leggen om de Usurpator tegen te houden. Diezelfde dag nog vertrekt Monsieur, de graaf van Artois, naar Lyon om daar de leiding op zich te nemen van de belangrijkste strijdmacht. In 1814 is hij net als koning Louis teruggekeerd naar Frankrijk, maar in tegenstelling tot zijn oudere broer is Monsieur weinig geneigd tot vergeven en vergeten. Hij verafschuwt het Charter, de grondwet die zijn broer Frankrijk zogenaamd heeft geschonken, maar die nog in veel opzichten lijkt op de staatsinrichting onder Napoleon. De graaf geldt daarom als leider van de ultra-royalistische factie aan het hof, en spreekbuis voor de verbitterde emigrés die hun oude bezittingen, baantjes en privileges terug eisen. Dat maakt hem tot het symbool van alles wat men kan vrezen en haten aan de restauratie.
Bij zijn aankomst in de stad op 8 maart krijgt hij het slechte nieuws te horen: Napoleon heeft Grenoble ingenomen en de troepen aldaar zijn naar hem overgelopen. In Lyon zijn nog nauwelijks legereenheden aangekomen waarmee de stad kan worden verdedigd. Bovendien blijkt al snel dat deze troepen weinig enthousiasme hebben voor de zaak van de Bourbons. De volgende avond arriveert maarschalk MacDonald, die op de 10e de troepen inspecteert. Nadat hij een toespraak heeft gehouden, zoals hij gewend is te doen met troepen die wat extra moed nodig hebben, nodigt hij ze uit om hun trouw aan de koning te betuigen. “De enige garantie die ik van hen vroeg was te antwoorden met een ‘Leve de koning!’ dat ik uitriep en uit volle borst herhaalde. Geen enkele stem begeleidde de mijne. Iedereen bewaarde de meest doodse stilte.”
Boekgegevens
Ben Schoenmaker, Jeroen van Zanten en Jurriën de Jong, Waterloo – 200 jaar strijd, Uitgeverij Boom, ISBN 978 90 895 3474 3 (€ 19,90)
Dit boekfragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie juni 2015
