Sinds 2002 zit Mohamedou Ould Slahi gevangen in Guantánamo Bay. In al die jaren is hij nooit van een misdaad beschuldigd. Guántanamo Dagboek is het eerste en enige dagboek van een gevangene die nog steeds vastzit in Guántanamo.
■■■■ werd met elke dag die verstreek vijandiger. Hij begon met het uiteenzetten van mijn zaak. Hij vertelde het verhaal van ■■■■ , en dat ik hem zou hebben gerekruteerd voor de aanslag van 11 september. 1
‘Waarom zou hij ons iets voorliegen?’
vroeg ■■■■■■ .
‘Ik weet het niet.’
‘Wat jij alleen maar kunt zeggen is: “Ik herinner het me niet, ik weet het niet, ik heb niets gedaan.” Denk je met die woorden indruk te kunnen maken op een Amerikaanse jury? In de ogen van de Amerikanen ben jij verdoemd. Eén blik op jou in je oranje overall, met je ketens en het feit dat je moslim en Arabier bent, is genoeg om je te veroordelen,’ zei ■■■■■.
‘Dat is onrechtvaardig!’
‘Wij weten dat je een crimineel bent.’
‘Wat heb ik gedaan?’
‘Zeg jij het maar, dan zullen we je veroordeling tot dertig jaar terugbrengen, waarna je een kans hebt weer een leven te leiden. Blijven weigeren betekent dat je nooit meer daglicht zult zien. Als je niet meewerkt, stoppen we je in een gat en wissen we je naam uit ons gevangenenbestand.’ Ik was zo bang omdat ik wist dat hoewel hij een dergelijke beslissing niet op eigen houtje kon nemen, hij de volledige steun genoot van een hoog overheidsniveau. Hij vertelde geen sprookjes.
‘Het kan me niet schelen waar jullie me naartoe brengen, doe het gewoon.’
Tijdens een andere sessie toen hij
met me sprak ■■■■■■■■■■■■ ■■■■■■ ■■■■■■■■■■■■■■■■ .
‘Wat bedoel je godverdomme, thee of suiker?’
‘Ik bedoelde gewoon wat ik zei, ik gebruikte geen codetaal.’ ‘Val dood!’ zei ■■■■■■ . Ik besloot mezelf niet tot zijn niveau te verlagen, en dus gaf ik hem geen antwoord. Toen ik in gebreke bleef met het geven van het antwoord dat hij wilde horen, liet hij me opstaan, met gebogen rug omdat mijn handen aan mijn voeten, mijn middel en de vloer waren geketend. ■■■■■■ draaide de temperatuur helemaal omlaag en hij instrueerde de bewakers dat ik in die houding en situatie moest blijven tot hij anders zou beslissen. Hij maakte altijd een hoop ophef vóór hij ging lunchen, om mij in die pijnlijke toestand te laten gedurende zijn lunch, die minstens twee tot drie uur duurde. ■■■■■■ hield van eten; hij sloeg nooit een lunch over. Ik vroeg me altijd af hoe ■■■■■■ door de fitheidstest van het leger heen had kunnen komen. Maar ik besefte dat hij in het leger zat om een reden: hij was onovertroffen in onmenselijkheid.
‘Waarom zit jij in de gevangenis?’ vroeg hij.
‘Omdat uw land onrechtvaardig is, en mijn land me niet beschermt?’ ‘Nu beweer je dat wij Amerikanen alleen maar uit zijn op uitgemergelde Arabieren,’ zei hij. Af en toe kwam ■■■■■■■ met hem mee, en dat was een soort zegen voor mij. Het levenloze gezicht van ■■■■■■ begon me enorm tegen te staan. Toen ■■■■■■■ kwam, had ik het gevoel weer een mens te ontmoeten. ■■■ bood me een geschikte stoel voor mijn rugpijn, terwijl ■■■■■■ altijd aandrong op de metalen stoel op de smerige vloer. 2
‘Weet je dat ■■■■■■■■■ dealt in zus en zo?’ vroeg ■■■ terwijl hij een of ander verdovend middel noemde. ‘Waar hebt u het in hemelsnaam over?’ vroeg ik.
‘Je weet wat ■■ betekent,’ ■■■■■■■■ glimlachte omdat ■■■ wist dat ik niet loog. Ik had werkelijk alles kunnen zijn, behalve een drugsdealer, maar ■■■■■ wilde niets liever dan me een of andere misdaad in de schoenen schuiven, ongeacht welke.
‘Het is een verdovend middel,’ zei ■■■■■■■.
‘Het spijt me, maar van dat soort zaken weet ik helemaal niets.’ ■■■■■ en zijn bazen beseften dat er meer ■■■■■■■■■■■■ voor nodig was. En dus besloten ze een andere ■■■■ -ondervrager in het spel te brengen. Op een bepaald moment ■■■■■■ werd ik naar ■■■■■■ ■■■■ gebracht. Het escorteteam begreep er niets van.
‘Zeiden ze ■■■■■■■■■■ ? Dat is vreemd!’ zei een van de bewakers. Toen we het gebouw betraden, was er geen toezicht door bewakers. ‘Neem contact op met het D.O.C.!’ zei de ander. 3 Na de radio oproep kregen de bewakers opdracht bij mij in de kamer te blijven tot mijn ondervragers zouden komen. ‘Er is iets niet in de haak,’ zei de ene ■■■■. Het escorteteam besefte niet dat ik alles meekreeg wat er werd gezegd; er wordt altijd aangenomen dat de gedetineerden geen Engels spreken, wat ook meestal zo is. De leiding van het kamp probeerde de bewakers altijd te waarschuwen; borden met teksten als help de vijand niet en onachtzaam gepraat verraadt geheimen waren niet zeldzaam, maar de bewakers bleven desondanks tegen elkaar praten.
■■■■■■■■■■■ was op enig moment een vaste verhoorplek, vervolgens een gebouw voor martelingen, en daarna een bestuursgebouw. Mijn hart bonsde hevig; ik werd gek. Ik heb zo’n enorme afkeer van marteling. Een magere, kleine ■■■■ kwam de kamer binnen gevolgd door Mr. Tough Guy. 4 ■■■■■■■ was een ■■■■■■■■■■■■■■■■■■ ■■■ ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■ ■■■■■■■■ . Zonder me te groeten of mijn handboeien los te maken ■■■■■■■.
‘Wat is dit?’ vroeg ■■■■ , die me een plastic tas liet zien met een lasstaaf. 5 ‘Dat is Indiase wierook,’ antwoordde ik. Dat was het eerste wat in me opkwam. Ik dacht dat ■■■ me een plezier wilde doen door een wierookstokje aan te steken tijdens het verhoor, wat een goed idee zou zijn geweest.
‘Nee, fout!’ ■■■ stak me er bijna mee in mijn gezicht.
‘Ik weet het niet,’ zei ik.
‘We hebben intussen bewijzen tegen je gevonden; meer hebben we niet nodig,’ zei ■■■ . Ik vroeg me af wat er aan de hand was. Was dat een deel van een bom waarvan ze mij de herkomst in de schoenen wilden schuiven?
‘Dit is een lasstaaf die je in je badkamer verstopt hield,’ zei ■■■■■■ .
‘Hoe zou ik zoiets ooit in mijn cel kunnen hebben, tenzij u of mijn bewakers het mij zouden hebben gegeven? Ik heb totaal geen contact met andere gevangenen.’
‘Jij bent slim, je zou het naar binnen kunnen hebben gesmokkeld,’ zei ■■■■.
‘Hoe?’
‘Breng hem naar de badkamer,’ zei ■■■.
1 Het lijkt op grond van de context waarschijnlijk dat de ondervrager verwijst naar Ramzi Binalshibh.
2 MOS lijkt de benaderingen van twee van zijn ondervragers tegenover elkaar te zetten, mogelijk die van de ondervraagster die in overheidsdocumenten Samantha wordt genoemd, en die van de ondervrager die hij Ik-Ben-De-Man noemde.
3 Volgens de Standard Operating Procedures van kamp Delta van 2003 staat D.O.C. voor Detention Operations Center, het lichaam dat alle bewegingen binnen Guantánamo aanstuurt.
4 ‘Mr. Tough Guy’ is hier ongecensureerd gebleven.
5 Uit de hier en verderop ongecensureerd gebleven voornaamwoorden wordt duidelijk dat het hier om een ondervraagster gaat. In de ARBtranscriptie geeft MOS aan dat zich, enkele dagen nadat de eerste mannelijke sergeant hem was gaan verhoren, een ondervraagster bij het team aansloot. Dit lijkt de tweede van de vier ondervragers te zijn die het ‘speciale ondervragingsplan’ zullen uitvoeren. Zij zal uitgroeien tot een centrale figuur. [ARB 25]
Boekgegevens
Mohamedou Ould Slahi met Larry Siems, Guantánamo Dagboek, vertaling: Richard Kruis, Uitgeverij Boekerij, ISBN 978 90 225 7200
9 (€ 19,95)
Dit boekfragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie februari 2015
