Hoe ontstaan playlists? Waarom is de ene band succesvol en de andere niet? Die en vele andere muziekvraagstukken worden oplost door Gert Keunen, professor muzieksociologie in Brussel, Hasselt en Tilburg. Hij schreef een doctoraat over de selectiemechanismen in het Vlaamse popmuziekcircuit. Dat werd nu in boekvorm uitgegeven als Alternatieve mainstream.
De grootste festivals van Vlaanderen: Rock Werchter en Pukkelpop
Alternatieve mainstream geeft een totaalbeeld van de muziekindustrie, namelijk de opbouw en werking van de muziekwereld, doch geografisch afgebakend. Gert Keunen bekeek enkel het Vlaamse muziekcircuit, al maakt hij meermaals de vergelijking met Nederland. Vanuit een sociologisch standpunt onderzocht de professor hoe muziek geselecteerd en dus opgepikt wordt. Daarvoor nam hij 24 interviews af van onder andere programmatoren, managers en radiomakers. Hun (anonieme) getuigenissen illustreren de ‘leerstof’. Zo komt het boek immers over: als een studieboek.
[quote]Een hoogst interessant boek voor wie zich wil verdiepen in de ware muziekwereld.[/quote]
Keunen was zelf concertorganisator, platenbaas en muziekjournalist. Bovendien musiceert hij nog steeds met zijn jazzband Briskey. Met ‘alternatieve mainstream’ bedoelt hij het undergroundgenre dat alternatief doch gecommercialiseerd is. Mainstreammuziek duikt op in het circuit rond Studio Brussel, Humo, Rock Werchter en Pukkelpop. “Het zweeft ergens tussen de culturele en de economische logica”, verduidelijkt Keunen. “Het is muziek die voor de buitenwereld graag het label ‘kunst’ draagt, maar achter de schermen is het evengoed een product.”
Om te antwoorden op de vraag waarom de ene band succesvol is en de andere niet: tegenwoordig ligt dat meer aan alternatieve platforms dan aan radiomakers, hoewel traditionele media belangrijk blijven. Een eerste hype op internet wordt vaak gevolgd door een doorbraak op de radio. Media nemen vaak van elkaar over en de muziekindustrie volgt. Artistieke kwaliteit zou evenwel geen garantie zijn voor (inter)nationaal succes, stelt hij. Persoonlijke smaak zorgt – naast sociale of economische criteria – voor een filter op de selectie.
Een hoogst interessant boek voor wie zich wil verdiepen in de ware muziekwereld, maar voor velen zal het wat kleur of beeldmateriaal missen. Kennis van muziek en/of sociologie is daarenboven een must, want termen als rendementslogica in de outputselectie en ambiguïteit van tweede-ordeselectie maken het er voor een doordeweekse muziekliefhebber niet vlotter leesbaar op, al spreken rockcanon en undergroundlogica tot de verbeelding.
Boekgegevens
Gert Keunen, Alternatieve mainstream, Uitgeverij Lannoo, ISBN 978 94 014 0841 7 (€ 29,99)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie juli 2013.
