Boris Leonidovitsj Pasternak, een Russisch dichter, schrijver en componist, die zijn roem dankt aan zijn enige roman Dokter Zjivago, werd vandaag 125 jaar geleden in Moskou geboren.
Als Joodse dichter in de tijd van de Russische Revolutie (1917) schreef Pasternak het lange verhaal over de lotgevallen van de twee geliefden, dokter Zjivago en Lara, ten tijde van de Eerste Wereldoorlog en de Russische Revolutie. Het boek werd door Pasternak in 1955 voltooid, maar werd verboden door de Russische autoriteiten. In 1957 werd het boek daarom pas, in Milaan, gepubliceerd.
Uit de opzet van de roman blijkt Pasternaks voorkeur voor lyriek; het verhaal is fragmentarisch opgezet en zit vol metaforen. De Russische autoriteiten verboden de publicatie van het boek vanwege zijn filosofische insteek. De hoofdpersoon in het verhaal, de jonge arts dokter Zjivago, komt niet in opstand tegen de Sovjetstaat, maar koesterde het ideaal van de individuele mens, iets wat de Sovjetstaat juist probeerde te onderdrukken. De schrijver werd verweten de Russische Revolutie als achteruitgang neer te zetten.
In 1858 werd de toen 68-jarige schrijver de Nobelprijs voor de literatuur aangeboden. Pasternak weigerde echter de prijs aan te nemen, in de angst volledig verbannen te worden door de Russische autoriteiten. De roman mocht pas in 1988 in de Sovjet-Unie verschijnen. Dokter Zjivago kan volgens critici gezien worden als één van de hoogtepunten uit de wereldliteratuur van de vorige eeuw.
De Engelse filmregisseur David Lean verfilmde het boek in 1965. En ondanks dat de film weinig affiniteit vertoont met de schrijvers poëzie en filosofische insteek van het boek, wordt deze toch ook als één van de meesterwerken uit de filmgeschiedenis gezien. De film werd bekroond met vijf Oscars.
