Met haar sfeervol getekende verhaal over de bewogen levens van de tweelingzussen Fanya en Esther, een eeuw geleden in de Joodse Lower East Side in New York, kandideerde Leela Corman (1972) zich voor diverse prijzen.
Het thema van jouw optreden bij Winternachten is ‘Sex, Comics & Weltschmerz’. Om met dat eerste te beginnen: in Meideles werkt de ene zus zich op van prostituee in een bordeel tot ster in de revue, terwijl de ander assisteert bij illegale abortuspraktijken. Heeft deze thematiek tot commentaar geleid?
‘Als je zoals ik veel over vrouwen schrijft, kun je vaak niet om het onderwerp seks heen, vooral in relatie tot armoede. In de VS is abortus geen taboe, maar wel een grote kwestie. Toen ik tien jaar geleden aan mijn boek begon, was de discussie al heftig. Tegenwoordig lijken conservatieve republikeinse politici elkaar de loef te willen afsteken in hun extremisme, onder meer met bagatelliserende uitspraken over verkrachting. Wat dat betreft zijn ze net als de taliban. Eigenlijk denk ik dat mijn boek een beetje te vriendelijk is, gezien de realiteit van veel vrouwen. De meeste van mijn lezers zijn voorstander van zelfbeschikkingsrecht. Ik preek dus voor eigen parochie.’
Je verpakt jouw onderwerpen in een zwierige, elegante tekenstijl.
‘Dat biedt een mooi contrast en het stelt me in staat om dingen aan te kaarten zonder mensen af te stoten. Het is net als bij muziek. Neem Neko Case, die met haar prachtige stem op betoverend mooie muziek droevige of zelfs verontrustende teksten zingt; volwassen en diepgravend, maar wel op zo’n manier dat je oren ertegen bestand zijn.’
In de Nederlandse boekhandel staan strips ongeacht het onderwerp samen in één kast. Hoe is dat in de VS?
‘Dat verschilt. Ik herinner me hoe eind jaren negentig Maus, de graphic novel van Art Spiegelman over de Holocaust, bij de afdeling humor stond. Iemand dacht: “Een strip; dat is vast grappig!” Zoiets zou nu niet meer gebeuren. Strips worden steeds beter begrepen als kunstvorm. Ze zijn zelfs trendy.’
En Weltschmerz…
‘Daar heb ik een hele hoop van! Dat komt door mijn Oost-Europese wortels. En daarbij: mijn familie, Poolse joden, zijn Holocaustoverlevenden; dat werkt door in de generaties erna. Zij leden aan zware depressies. Daar heb ik geen last van, maar ik kan je vertellen: ook zónder kun je een hoop donkerheid in je ziel hebben.’
Dan is er ook een groot persoonlijk verlies: de dood van jouw bijna tweejarige dochter Rosalie in 2011. Over die diepe rouw maakte je een prachtig verhaal: Yahrzeit. Daarin zeg je: ‘Er bestaat geen echt veilige plek als je een ernstig trauma hebt opgelopen. Ook al kruip je in een hol, het hol sluit zich niet. Er is geen schuilen mogelijk.’
‘Iedereen die een trauma heeft meegemaakt, weet waarover dat gaat. Verlies brengt je in een isolement, en tegelijkertijd is er geen absoluut isolement mogelijk. Het is beter voor mensen om over dit soort dingen te praten. Ze moeten het gevoel hebben dat ze zoiets groots niet hoeven te verbergen.’
Je was al eerder in Nederland. In de jaren negentig verbleef je als student een paar maanden in Leiden.
‘Dat was tijdens een uitwisseling met een opleiding in Den Haag. Die was vergeten een programma te bedenken, dus ik heb toen vooral strips zitten tekenen, in een appartementje in Leiden. Verder heb ik eindeloos rondgelopen, op straat en in musea. Tijdens mijn komende verblijf verheug ik me op een flinke dosis kunst in het Rijksmuseum en het Stedelijk. Naast de Hollandse meesters ben ik dol op Dutch design.’
Boekgegevens
Leela Corman, Meideles, vertaling: Peter Mennen, uitgeverij Xtra, ISBN 97 894 907 5958 2 (€ 19,90)
Door: Esther Gasseling
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie december 2014.
Van 15 t/m 18 januari biedt de 20e editie van het Writers Unlimited Winternachten Festival in Den Haag optredens van schrijvers vanuit de hele wereld. Hoofdthema van deze lustrumeditie is At home. Op zaterdagavond gaan stripauteurs Leela Corman (VS) en Dominique Goblet (België) onder leiding van Peter Breedveld in gesprek over de rauwe werkelijkheid en de persoonlijke tragedies achter stripbeelden en over de zinnelijkheid van tekst en tekeningen (20.00–21.00 uur, Theater aan het Spui, Engelstalig). Meer informatie kunt u hier vinden.
