Hoe presenteren auteurs hun nieuwe boeken in coronatijd? Op die vraag geven wij de komende weken antwoord in de rubriek Bijzondere boekpresentaties. We spreken met schrijvers die hun boek op een bijzondere manier onder de aandacht hebben gebracht. Van online-presentaties tot ludieke acties. Vandaag staat Cees Bolle in de schijnwerpers, met de presentatie van zijn dichtbundel De reikwijdte neemt toe.
Toen bleek dat Cees Bolle zijn nieuwe dichtbundel De reikwijdte neemt toe niet kon presenteren, kwam hij met een nieuw idee. Hij ging op pad en filmde de plekken waar zijn gedichten thuishoren. Oorlogsmonument ‘de verwoeste stad’ in Rotterdam komt voorbij, maar ook ‘gewoon’ een boom of een treinspoor. Op deze manier weet Cees Bolle een beeld bij zijn gedichten te scheppen, met een indrukwekkend resultaat.
Ons interview betekende voor Cees Bolle vooral een technologische uitdaging. Het was namelijk de eerste keer dat hij Microsoft Teams gebruikte. Toch zag ik na wat mailtjes op en neer de dichter op mijn beeldscherm verschijnen. Het resultaat is een interessant interview, met een misschien nog wel interessantere man.
Wat probeert u met De reikwijdte neemt toe over te brengen op andere mensen?
‘Voornamelijk wil ik mezelf tot uitdrukking brengen. Ik probeer zicht te krijgen op dingen die ik doorstaan en meegemaakt heb. Wat anderen er van vinden zie ik later wel.’
Hoe kwam u op het idee om uw dichtbundel op deze manier te presenteren?
‘Dat was eigenlijk heel simpel. Er was geen enkele mogelijkheid om een presentatie te houden, terwijl dat bij de vorige dichtbundels wel het geval was. Bij die presentatie waren vaak een hoop mensen en was er bijvoorbeeld een interview met iemand die veel van poëzie af weet. Dat kon door de coronamaatregelen helaas niet doorgaan. Toen ben ik met mijn uitgever in gesprek gegaan, waar ik met het idee kwam om een filmpje te maken en te kijken of dat moeite waard is. Ik ben dus op pad gegaan met een partner, want als je zelf in beeld bent is het lastig om op te nemen. Die beelden heb ik aan elkaar geplakt, ik heb wel vaker filmpjes gemonteerd, en dat is door de uitgever gebruikt.
Heeft u er veel positieve reacties op gehad?
‘Veel mensen vonden het een heel leuk filmpje en sommigen vonden het zelfs ontroerend. Dat heeft natuurlijk ook te maken met de achtergrond van mensen. Ik ben geboren en getogen Rotterdammer, dat merk je in het filmpje ook wel een beetje, en daar spreek je mensen met een Rotterdamse achtergrond wel mee aan.’
Ik vond vooral het gedicht over het bombardement van Rotterdam erg indrukwekkend. Heeft u dat vanuit persoonlijke ervaringen geschreven?
‘Ik heb de oorlogsjaren in Rotterdam meegemaakt, dat zijn dingen die je niet zo snel vergeet. Rotterdam heeft natuurlijk behoorlijk geleden onder de oorlogsjaren, een ervaring die ik al eerder in gedichten onder woorden heb geprobeerd te brengen. Toen de oorlog begon was ik elf jaar, dus dan maak je het allemaal bewust mee.’
Wat is u het meest bijgebleven uit die bezettingsjaren?
‘Dat kun je in het gedicht al een beetje terugzien, maar ik was vooral onder de indruk van het zicht op een volledig verwoeste stad. Ik ben na de oorlog ook nog in Dresden geweest, een stad die ook is gebombardeerd, om te zien hoe ze dat nu nog beleven. Dat is een indrukwekkend iets, een stad die compleet is weggevaagd.’
‘Ik heb ook meegemaakt dat mensen in de Hongerwinter aan het zoeken waren naar voedsel. Zij gingen op pad naar het boerenland om te kijken of ze nog ergens wat aardappels konden krijgen. Mijn moeder heeft dat ook gedaan en dat vond ik erg indrukwekkend en ontroerend. Daar heb ik in deze bundel ook over geschreven. Het moment dat ze terugkwam van zo’n tocht door de Hoeksche Waard, dood- en doodmoe, maar heel gelukkig dat ze iets had gevonden zal me altijd bijblijven.’
Het moment dat ze terugkwam van zo’n tocht door de Hoeksche Waard, dood- en doodmoe, maar heel gelukkig dat ze iets had gevonden zal me altijd bijblijven.’
Denkt u dat een filmpje helpt om emotie op te roepen?
‘Dat denk ik wel. Dat monument van Zadkine (‘De verwoeste stad’) dat je in het filmpje ziet, zegt echt wel wat, en voor de oude Rotterdammers zelfs een heleboel. Het is natuurlijk een prachtig beeld, maar het heeft ook een boodschap waar je niet zomaar aan voorbij kan lopen. Ik heb de onthulling van het beeld ook meegemaakt en dat is wel echt een moment.’
Zou u uw volgende dichtbundel ook op deze manier presenteren?
‘Ik moet je eerlijk bekennen dat ik dit leuker vond dan de standaard presentatie in een zaaltje. Dat is ook erg leuk, met veel mensen en bijvoorbeeld een signeersessie, maar ik vond dit eigenlijk veel plezieriger. Bij de volgende bundel zou ik het best nog een keer zo willen doen. Ik mis het menselijk contact daarbij wel een beetje, maar de mensen uit de omgeving die op zo’n presentatie zijn schieten je er toch wel over aan.
Wist u dat het filmpje al 150 keer bekeken is?
‘Nee, dat wist ik niet. Dat kan ik zien toch? Zoveel mensen zijn er niet op een presentatie hoor. Dat vind ik mooi om te horen!
