Wat doe je als je als tiener klaar bent met kinderboeken, maar nog niets hebt met romans voor volwassenen? Young adult-boeken bieden de uitkomst. We spraken met twee experts over dit populaire fenomeen.
Young adult klinkt misschien als een nieuwe term, maar tienerboeken zijn al decennialang in de boekhandel te vinden. Neem bijvoorbeeld Thea Beckmans Kruistocht in spijkerbroek (1973), waarin tiener Dolf via een tijdmachine terugreist naar het jaar 1212. Of Spijt (1996) van Carry Slee, over de dikke Jochem die verschrikkelijk gepest wordt door zijn klasgenoten op de middelbare school.
De laatste paar jaar lijkt de populariteit van het young adult-boek alleen maar te zijn toegenomen, en niet alleen in de boekwinkel. Verfilmingen van boekenseries als The Hunger Games en Divergent trekken keer op keer volle bioscoopzalen. En dan is er nog de gepassioneerde aanwezigheid van fans op het internet, die hun liefde voor boeken via blogs, fan art en fan fiction vormgeven.
Simpel gezegd is het young adult-boek een boek over jongvolwassenen, dat voor jongvolwassenen geschreven is. Maar zij er eigenlijk nog meer eigenschappen die young adult kenmerken? We vroegen het aan twee experts. Myrthe Spiteri werkt als uitgever bij Blossom Books en is organisator van het uitverkochte young adultfestival Yalfest NL 2016. Natasja Storm is uitgever bij Storm Publishers, eigenaar van webwinkel Young Adult Shop en oprichter van www.young-adults.nl.
Volgens Spiteri hebben young adultpersonages veel gemeen met de tieners die over ze lezen. ‘De hoofdpersoon is tussen de vijftien en twintig jaar oud, en maakt een ontwikkeling mee die past bij de belevingswereld van de young adult-lezer.’ ‘Wat kenmerkend is voor young adult is het thema coming of age,’ voegt Storm toe. ‘De verhalen gaan over jongeren die nieuwe ervaringen opdoen en ontdekken wie ze eigenlijk zijn.’
Volgens Spiteri hebben young adult-personages veel gemeen met de tieners die over ze lezen. ‘De hoofdpersoon is tussen de vijftien en twintig jaar oud, en maakt een ontwikkeling mee die past bij de belevingswereld van de young adult-lezer.’
‘Wat kenmerkend is voor young adult is het thema coming of age,’ voegt Storm toe. ‘De verhalen gaan over jongeren die nieuwe ervaringen opdoen en ontdekken wie ze eigenlijk zijn.’
Daarbij ondervinden de personages vaak twee dingen: dat ze ergens bij horen, maar ook dat ze bijzonder zijn. Je hoeft er de populairste young adult-boeken maar op na te slaan. Harry Potter vindt zijn plek in de tovenaarswereld, en is de enige die de duistere tovenaar Voldemort kan stoppen; in The Hunger Games wordt Katniss wordt de leider van de revolutie tegen het dictatorschap in Panem; en de zieke Hazel ontdekt in Een weeffout in onze sterren door de ogen van haar lief Gus dat ze de moeite waard is. Erbij horen en tegelijkertijd uniek zijn: het is de ultieme vervulling van de twee behoeftes die veel pubers voelen tijdens hun eigen zoektocht naar een identiteit.
Deze elementen blijken echter niet alleen aantrekkelijk te zijn voor het puberpubliek. Spiteri vindt het dan ook moeilijk om de precieze achterban van het young adult-boek te omschrijven. ‘Er zijn tieners van rond de twaalf die voor young adult gaan, maar de boeken worden óók door volwassenen gelezen. Door twintigers bijvoorbeeld, die het heerlijk vinden om ernaar terug te grijpen.’
Die volwassen fan is in ieder geval goed aanwezig op het internet. Storm geeft ons een kijkje in de statistieken van www.young-adults.nl. ‘Meer dan de helft van de young adult-leden is vrouwelijk. Er zijn veel meiden onder de twintig, maar ook een aantal vrouwen die ouder zijn dan dertig. Er zit een piek rond de leeftijd van drieëntwintig, maar ik kan hierover niet zeggen dat dit een gemiddelde leeftijd is voor lezers van young adult-boeken in het algemeen.’
Ook op andere online plekken duiken volwassen young adult-fans op. Een goed voorbeeld daarvan is de online fan community die verhalen schrijft over bestaande personages. Sommige oudere schrijvers van fan fiction voorzien hun schrijfsels graag van een erotisch tintje. Het bekendste voorbeeld daarvan is E.L. James: haar Vijftig tinten grijs begon ooit als een online fanverhaal over de relatie tussen Bella en vampier Edward uit Stephenie Meyers Twilight.
Voor uitgeverijen roept het gegeven van de volwassen young adult-lezer een interessante vraag op: voor welke doelgroep zet je je young adult-titel in de markt? Sommige uitgeverijen proberen bewust ook de oudere doelgroep te bereiken. Zo bracht het Britse Bloomsbury de boeken in de Harry Potter-serie tevens uit met boekomslagen met een serieuzere uitstraling.
Blossom Books kiest er volgens Spiteri juist voor om zich op voornamelijk op het tienerpubliek te blijven richten. ‘We willen dat de jongeren zich uniek voelen bij ons, en dat raken we kwijt als we ook “hun ouders” berichtjes gaan sturen. Bij een enkele uitgave – Ik geef je de zon, bijvoorbeeld – hebben we wel naar de boekhandel gecommuniceerd dat dit boek perfect is voor oudere lezers. Dit boek heeft inmiddels een groot aantal volwassenen fans.’
Ben je puber af, en is young adult het dus ook niet meer helemaal? Geen probleem, want er is nog een ‘jong’ genre in de boekhandel te vinden: new adult. Storm, die met haar uitgeverij niet alleen young adults, maar ook new adults uitbrengt, legt uit dat de protagonisten in deze boeken de achttien gepasseerd zijn en een wat volwassener en zelfstandiger leven lijden dan hun young adult-tegenhangers. Wees gewaarschuwd: dit genre is wel een stukje pikanter. ‘De personages zijn zich meer bewust van fysieke aantrekkingskracht en wat dit met hen doet,’ zegt Storm. ‘De focus van intieme scènes ligt zowel op het fysieke als emotionele aspect, waardoor de scènes meer expliciet worden beschreven.’
Illustratie: Sjors Janssen
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie januari 2016
