Men zegt wel dat kunstenaars rebellen zijn. in het geval van Michelangelo Merssi da Caravaggio, kortweg caravaggio (1571-1610), is dit waar. De titel van deel één van zijn stripbiografie spreekt al boekdelen: Met degen en palet. Schrijver en tekenaar Milo Manara volgt trouw de werkelijkheid en drukt tegelijk zijn eigen stempel.
Het leven van Caravaggio stond in het teken van vechten, vluchten en schilderen. En schilderen kon hij. Caravaggio is één van de grootste en meest invloedrijke meesters van de barok. Wegens zijn opvliegende karakter vloog hij regelmatig de cel in. In 1606 stak hij ter verdediging van een vrouw een man dood, waarna hij Rome moest ontvluchten. Naast een heethoofd was Caravaggio een eerlijk man die de gewone burger beschermde.
Caravaggio was haast een wanhopig figuur met een fascinatie voor alles wat zich rond hem afspeelde. Deze fascinatie was de bron voor zijn kunst. De schilder probeerde het gekunstelde van het manierisme te overstijgen. Dit deed hij door te zoeken naar waarheid zoals hij die zag. Voor Caravaggio was angst voor het lelijke een vorm van zwakheid. De waarheid vond hij in de gewone mensen die hij huurde als modellen. Hij gaf zijn werken een naturalistische uitstraling mee. Deze rauwe realistische weergave van de mens staat vaak in contrast met de religieuze thema’s in zijn werk. Toch steekt er in het naturalisme van Caravaggio juist vroomheid: hij wou de heilige gebeurtenissen echt zien.
Manara volgt in zijn strip trouw de biografie van Caravaggio. Maar de Caravaggio die hij neerzet, is tegelijk zijn eigen interpretatie, die de historische gelijkenis overstijgt. Manara werkte met eerbied voor een collega-kunstenaar en staat dicht bij de schilder.
De stad speelt bijna een hoofdrol en dient zeker niet enkel als decor. Het is een levende entiteit waarin alles mogelijk is en waar tussen al de ellende toch kunst en schoonheid ontstaat. De stad die Manara neerzet is geïnspireerd op de gravures van Piranesi (1720–1778), waarin Rome een wereldstad is en toch ook een vervallen post-apocalyptische wereld. Tussen al deze historische en kunsthistorische invloeden blijft Manara trouw aan zijn eigen weergaloze, roemvolle figuratieve stijl. Zijn Caravaggio is een historische roman waarin alles mogelijk is. Hij geeft ons een verhaal dat volledig natuurlijk, geloofwaardig en samenhangend is. Hierin zien we dat deze stripmaker, net als Caravaggio, een visionair is. Manara wordt een tijdgenoot van de grote meester van de barok. Heden en verleden zijn verbonden doorheen de kunst.
Boekgegevens
Milo Manara, Caravaggio 1. Met degen en palet, Uitgeverij Glénat, ISBN 978 94 916 8470 8 (€ 17,95)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie oktober 2015
