Lange tijd was een krant niet compleet zonder stripje of cartoon. De populariteit van de strip, die vanaf eind negentiende eeuw toe begon te nemen, heeft dan ook zeker met de opkomst van kranten te maken gehad.
Met de expositie Stripjournalistiek, De tekenaar als verslaggever besteedt het Persmuseum in Amsterdam aandacht aan een nieuwe loot aan de stam van zowel de journalistiek als de strip – al kun je je afvragen hoe nieuw stripjournalistiek daadwerkelijk is. Getekend beeld is, net als tekst, altijd gebruikt als middel om verslag te doen van gebeurtenissen. Wel is deze vorm door fotografie op de achtergrond geraakt, om zo’n twintig jaar geleden uit de as te herrijzen.
De tentoonstelling in het Persmuseum, die werd samengesteld door stripkenner en journalist Joost Pollmann, is een weergave van het huidige aanbod aan getekende journalistiek. Buitenlandse namen als Joe Sacco, met zijn oorlogsverslagen uit het Midden-Oosten de grondlegger van het genre, worden afgewisseld met Nederlandse tekenaars die zich met deze journalistiek bezighouden. Het levert een divers beeld op in zowel stijl en vorm als niveau. Wat de journalistieke tekenaars verbindt, is een activistische betrokkenheid bij hun onderwerp.
Louis Raemaekers (1869-1956) tekende eveneens voor de krant. Ook zijn werk kenmerkt zich door activisme en betrokkenheid. Raemaekers maakte politieke tekeningen en oorlogsprenten, die nu te zien zijn in het Limburgs Museum in Venlo. Daarbij verscheen van de hand van Ariane de Ranitz het boek Louis Raemaekers, met pen en potlood als wapen. 
Een kloek boek met aandacht voor leven en werk van de Roermondse kunstenaar en voor zijn betekenis in de oorlogspropaganda tijdens de Eerste Wereldoorlog. Raemaekers nam met zijn prenten fel stelling tegen Duitsland. Zijn tekeningen stonden aanvankelijk in Het Algemeen Handelsblad, later in De Telegraaf. In Nederland, officieel een neutraal land, waren de autoriteiten niet gelukkig met zijn werk. Dat lag anders in het buitenland. Hij publiceerde over de hele wereld, onder andere in de Verenigde Staten en in Engeland en was zo beroemd dat The Times bij zijn overlijden een ‘in memoriam’ aan hem wijdde. Wat het boek van De Ranitz vooral aantrekkelijk maakt, is de enorme hoeveelheid beeldmateriaal: foto’s en schetsen van het front, boekillustraties, schilderijen, aquarellen en oorlogsprenten. Hoewel de Eerste Wereldoorlog inmiddels honderd jaar achter ons ligt, hebben de felrealistische tekeningen van Raemaekers niets aan impact verloren. In één plaatje weet hij treffend een klein verhaaltje neer te zetten. De ene keer aangrijpend en in een dramatische stijl, die aan Käthe Kollwitz doet denken. De andere keer vilein, zoals in zijn getekende aanklachten tegen de verantwoordelijken voor de oorlog. Maar altijd met zwier getekend. Het werk van Raemaekers is briljant en tijdloos en het is verwonderlijk dat het zo in vergetelheid is geraakt. Het is de verdienste van De Ranitz dat ze deze auteur zijn verdiende plaats in de (kunst)historie heeft teruggegeven.
Stripjournalistiek. De tekenaar als verslaggever is t/m 1 maart te zien in het Persmuseum in Amsterdam. www.persmuseum.nl
Ten strijde met potlood en pen, Louis Raemaekers (1869-1956) herontdekt t/m 12 april in Limburgs Museum in Venlo. www.limburgs museum.nl
Boekgegevens
Ariane de Ranitz, Louis Raemaekers, Met pen en potlood als wapen, Stichting Louis Raemaekers, ISBN 97 890 7807 415 1 (€ 39,95)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie februari 2015
