In oktober verscheen Supercrash, een stripboek over de financiële crisis, dat al heel wat stof deed opwaaien. Het is het eerste boek van Soul Food Comics, een nieuwe uitgeverij met een heel eigen kijk op het uitgeven van stripverhalen. BKStrips sprak met Guus van Sonsbeek – de man achter Soul Food Comics – over Supercrash, zijn visie als uitgever en zijn plannen voor de toekomst.
Hoe ben je uitgever geworden?
‘Uitgeven zit bij mij heel diep. Al kind niette ik velletjes met moppen en cartoons aan elkaar en liet die bij vriendjes rouleren. Later, in mijn studententijd, zette ik een magazine op, met alle aspecten die daarbij horen. En hoewel mijn carrière een heel ander pad volgde, bleef ik denken in boekconcepten en nieuwe visualisaties van de werkelijkheid. Het werd nu tijd gas te geven en mijn creatieve motor wat harder te laten draaien.’
Waarmee onderscheidt jouw uitgeverij zich van andere (strip)uitgevers?
‘Ik moet vergeleken met andere uitgevers beslist nog heel veel leren, maar ik hoop dat over enkele jaren gezegd wordt dat de boeken van Soul Food Comics een soort nieuwe standaard zijn geworden; boeken die herkenbaar zijn, herkend worden en erkenning krijgen, ook en vooral bij niet-striplezers.’
Heb je daarom heb gekozen voor non-fictie en stripjournalistiek?
‘Ja. Ik kan niet goed tegen oppervlakkigheid en snelle meningsvorming. Met non-fictieverhalen probeer ik vervlakking tegen te gaan en mensen nieuwe kennis en ervaringen aan te reiken. Ook word ik sterk gedreven door de missie om mensen beter inzicht in zichzelf en in de ander te laten krijgen.’
Waarom moeten mensen je boeken lezen?
‘Mensen die mijn boeken lezen mogen verwachten op nieuwe manieren geraakt en geïnspireerd te worden; dat ze op andere, nieuwe manieren leren kijken naar de dingen. Ik ben ervan overtuigd dat veel mensen beter via strips leren en reflecteren dan via gewone teksten, terwijl die in onze maatschappij toch vooral dominant aanwezig zijn. Veel mensen weten nog steeds niet wat een graphic novel is, of dat strips voor velen van hem beter leesvoer is. Daar wil ik graag verandering in brengen.’
Is Supercrash een typerend boek voor het fonds dat je als uitgever wilt ontwikkelen?
‘Ja, het snijdt een maatschappelijk belangrijk en urgent thema aan. Het is een boek dat nieuwe groepen lezers de ogen zal openen. Ook de lezer die al veel gelezen heeft over de crisis krijgt door de aard van dit boek een geheel nieuwe ervaring, omdat alles zo bedrieglijk simpel wordt getoond. Boeken uitgeven die het potentieel hebben om één, maar het liefst heel veel mensenleven(s) te veranderen, daar streef ik naar.”
Hoe ben je op het spoor van Supercrash gekomen en hoe kreeg je Joris Luyendijk zo ver om een voorwoord te schrijven?
‘In april maakte ik op de London Book Fair kennis met de Britse uitgever van Supercrash. Mijn Soul Food Comics-partner Sigge en ik vonden het meteen een sterk boek, maar ik nam me voor alleen de rechten te kopen als Joris Luyendijk er iets mee zou willen doen. Natuurlijk was dit helemaal zijn thema, en hij bleek ook nog een stripliefhebber te zijn! Hij vond het een goed en leuk boek, dus wilde hij me wel steunen.’
Supercrash is een Engels boek en vooral op de laatste pagina’s gaat het in op typisch Britse situaties die voor Nederlandse lezers misschien niet bekend zijn. Heb je overwogen om een bijlage toe te voegen toegespitst op Nederland?
‘Nee, mensen zijn niet gek. Ze weten dat veel van wat er in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk gebeurt ook in Nederland aan de hand is. En ze weten ook dat hier de extremen misschien minder groot zijn, maar als je leest over de UKIP in Engeland, zie je toch ook gewoon de PVV voor je. Het zijn bijna universele bewegingen. Het boek van Joris Luyendijk gaat alleen over de Londense situatie, en dat heeft 250.000 mensen niet tegengehouden het boek te kopen. Bovendien zou ik ook niet weten hoe ik dat praktisch vorm had moeten geven. Een nieuwe tekenaar? Een verhaal eraan plakken? Dat was niet goed gegaan. Maar voor de duidelijkheid: ik sta wel heel erg open voor prangende stripjournalistiek over typisch Nederlandse kwesties!’
Wat komt er na Supercrash? Hoe kom je aan titels die passen bij de door jou geschetste filosofie achter Soul Food Comics?
‘Na Supercrash komt een verhaal dat de prachtige titel Ontaard verklaard krijgt (Becoming unbecoming). Het is wederom non-fictie; de kunstenares verkent hoe haar jeugd in de jaren zeventig verliep, en hoe ze misbruikt werd zonder dat iemand er aandacht voor had. De schaamte die ze erover voelde. Mooi is dat alle gebeurtenissen plaatsvinden tegen het decor van de Yorkshire Ripper, die bijna het hele decennium in haar regio actief was en talloze vrouwen vermoordde en mishandelde.
‘Ongelooflijk is dat de auteur zichzelf in zeven jaar heeft leren tekenen en verschillende technieken heeft gebruikt. In dit boek werkt dat heel mooi; bijna elk plaatje is een minikunstwerkje. In Engeland, waar het boek net is verschenen, heeft het veel indruk gemaakt bij vooral vrouwelijke lezers, die zich er sterk mee kunnen identificeren.’
Ga je alleen vertalingen uitgeven of zijn er ook mogelijkheden voor Nederlandse auteurs om werk voor jou te maken? Zijn er concreet mensen die je graag zou ‘strikken’?
‘Ik wil uiteindelijk ook graag ‘eigen werk’ maken, dus een bepaald concept bedenken, daar de juiste tekenaar en schrijver bij zoeken en dan zelf strak de regie voeren. Ik heb ideeën genoeg, maar ik wil eerst rustig de markt verkennen, meer tekenaars en schrijvers leren kennen en de budgettaire ruimte hebben om werk vooruit te betalen. Dat gaat beslist nog wel even duren…’
Boekgegevens
Darryl Cunningham, Supercrash. De filosofe en de tijdbom, Soul Food Comics, ISBN 978 90 824 1070 9 (€ 19,95)
Dit interview verscheen eerder in de BKStrips, editie december 2015.
