In Sneeuwblind vertrekt de kersverse politieagent Ari Thor naar het afgelegen vissersplaatsje Siglufjördur. Een rustig dorp waar niemand ’s avonds zijn deur op slot doet. Al snel na Ari’s aankomst maakt een hoogbejaarde schrijver echter onder verdachte omstandigheden een dodelijke val en niet veel later wordt een halfnaakte vrouw bloedend in de sneeuw aangetroffen. Ondertussen raakt het dorpje hermetisch van de buitenwereld afgesloten door hevige sneeuwval.
Door Istvan Kops
Ragnar Jónasson is in Nederland misschien nog een onbekende naam, maar zijn thrillers zijn inmiddels in tweeëntwintig landen vertaald en hebben meerdere prijzen gewonnen. Sneeuwblind is het eerste deel van de vijfdelige Dark Iceland-serie, waarvan het origineel al in 2009 uitkwam. Met dit debuut maakt Jónasson meteen indruk door zijn eigenzinnige en poëtische schrijfstijl. Wat vooral opvalt, zijn de vele verstilde scènes waarin nauwelijks iets lijkt plaats te vinden en de bijna sprookjesachtige beschrijvingen van Siglufjördur. De lezer wordt daardoor in een wonderlijke en bijna droomachtige omgeving rondgeleid.
‘De bergen die het stadje moesten beschermen waren die avond bijna helemaal wit. Het was echter heel waarschijnlijk dat ze de afgelopen dagen iets over het hoofd hadden gezien, iets vreemds, iets dreigends wat het stadje was binnengeslopen. Iets wat min of meer onzichtbaar was geweest. Tot vanavond.’ Het zijn nog maar de beginzinnen van het verhaal, maar meteen is daarmee de dreigende en claustrofobische sfeer neergezet die ook in de rest van het boek voorkomt. Het levert een heerlijke onderhuidse spanning op die zich naarmate het verhaal vordert steeds verder opbouwt.
Sneeuwblind is een klassieke whodunit, waarin de verschillende verdachten met elkaar zitten opgesloten in een dorp dat volledig van de buitenwereld is afgesneden, en daardoor tot elkaar zijn veroordeeld. Het onderlinge wantrouwen viert na de twee dodelijke incidenten in het anders altijd zo rustige plaatsje uiteraard hoogtij. Door af en toe van vertelperspectief te wisselen geeft Jónasson een kijkje in de levens van de diverse verdachten die allemaal zo hun eigen motieven lijken te hebben om zich van de schrijver te ontdoen. Het zijn allen tragische en eenzame figuren, die zich ooit los hebben willen weken van het kleine vissersplaatsje, maar die door persoonlijke tegenslag nooit hun dromen elders hebben kunnen realiseren. Zo is er Palmi, een 73-jarige kopschuwe toneelschrijver, die zijn vader op jonge leeftijd heeft verloren en die altijd alleen is gebleven in het leven. ‘Palmi was altijd een einzelgänger geweest. Hij was een goede onderwijzer, maar buiten het werk had hij er moeite mee vrienden te maken. De liefde had ook op zich laten wachten, veel te lang. En nu was het waarschijnlijk te laat…’
Ondertussen is er ook aandacht voor het privéleven van Ari, die zich moederziel alleen voelt in de afgelegen en vreemde wereld waarin hij terecht is gekomen. Als nieuweling wordt hij door de gesloten en naar binnen gekeerde gemeenschap met de nodige argwaan bekeken. Ari heeft bovendien zijn vriendin in Reykjavik moeten achterlaten, waardoor hij zich extra eenzaam voelt. Zijn baas lijkt op het eerste gezicht een vriendelijke man, maar is er duidelijk niet van gediend wanneer Ari al te veel initiatieven ontplooit om de twee incidenten tot de bodem uit te zoeken. Een groot deel van de kracht van het boek zit hem in deze vijandige omstandigheden.
Het is niet zo gemakkelijk om op te vallen tussen de enorme stroom boeken uit het Scandinavische thrillerlandschap, maar Jónasson heeft zo’n eigen stem dat hij daar met Sneeuwblind toch in slaagt. Dat is een bijzonder knappe verdienste. De empathie die hij oproept voor de mensen in een kleine geïsoleerde dorpsgemeenschap en de prachtige beschrijvingen van de genadeloze IJslandse natuur geven dit boek een opvallende plek binnen het Scandinavische genre. We hebben lang moeten wachten op een Nederlandse vertaling, maar als dit eerste deel van de Dark Iceland-serie een graadmeter is van de kwaliteit van de rest van de serie, dan is het te hopen dat de rest van zijn boeken snel in het Nederlands worden vertaald.
Boekgegevens
Ragnar Jónasson, Sneeuwblind, vertaling: Willemien Werkman, Uitgeverij A.W. Bruna, 286 pagina’s (€ 20,99)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie februari 2020.
