Treffende levensbeschouwingen en fijnzinnige humor maken van Bart Moeyaerts De gans en zijn broer een kleinood van alle tijden voor alle leeftijden.
Eindelijk werden alle kortverhalen die dertien jaar geleden wekelijks verschenen in De Standaard Magazine gebundeld. Moeyaert herschreef ze en voegde enkele nieuwe toe. Gerda Dendooven maakte er gloednieuwe illustraties bij. Na dit boekje gelezen te hebben, zeg je niet langer zo dom, maar eigenzinnig als een gans, getuige uitspraken als ‘ganzen zijn van niemand, enkel van zichzelf.’ We maken kennis met twee ganzerikken vol theorieën, een eigen wil en filosofische vraagstukken. Net als de andere boerderijbewoners zijn hun karakters piekfijn uitgetekend. Tot het rupsje onder hun kin.
De ganzen stellen het nut van kalkoenen, het lot van de hond en vervolgens het leven in vraag. Ze observeren de boerin nauwgezet, verkennen de wereld buiten de boerderij en verwelkomen verschillende logés. Meer dan dat gaat het over samenhorigheid: eens maken zij allen deel uit van het geheel, dan weer zijn de ganzen een team tegen de rest, maar ook daar schuilt onderlinge verdeeldheid. Hoewel ze hetzelfde bloed delen, heeft elk zijn eigenheid. De een is melancholisch, de ander nuanceert. Ze halen herinneringen op, er wordt wat afgelachen, maar er vallen ook zware woorden en erger: ongemakkelijke stiltes.
Soms lijkt Animal Farm niet ver weg, maar humor biedt hier evenwicht. De luchtige doch doordachte fabels vervatten de dingen des levens zonder al te zwaar te gaan wegen. De uitgekiende personages zoeken en vinden troost. De gans en zijn broer staat immers bol van prachtige, weloverwogen zinnen als ‘aan de andere kant van de tafel zaten de schapen te kauwen en tevreden naar de binnenkant van hun kop te kijken – zoals schapen vaker kijken als ze tevreden zijn.’
In de tekeningen schemert Permeke door, zowel qua stijl (grillig, ruw) als qua thema (boerderijtaferelen). De oranje-blauwe prenten zijn nu paginavullend, in tegenstelling tot de versie uit 2001, waar kleine vignetten in en achter de tekst verwerkt waren. Zoals het een Moeyaert betaamt is ook deze uitgave, net zoals de tekst, erg verfijnd, kwalitatief en met oog voor detail: een hardcover in handig formaat met blauwe druk op stevig papier en oranje leeslint. Leesgenot waar geen leeftijd op staat.
Boekgegevens
Bart Moeyaert, De gans en zijn broer, Uitgeverij Querido, ISBN 978 90 451 1723 2 (€ 19,99)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie december 2014.
