Opa’s en oma’s zijn fantastisch. Ze staan niet voor niets in de spotlights tijdens de Kinderboekenweek 2016. Maar wat nu als je opa of oma vergeetachtig wordt, telkens verdwaalt en opeens heel boos kan worden? Het gebeurt Fien in Oma’s hoofd is versleten.
Alzheimer is niet alleen een afschuwelijke ziekte voor de patiënt, maar ook voor vrienden en familie. Voor volwassenen is het al moeilijk genoeg om ouders te hebben die hen niet meer herkennen of vergeten wie ze zelf zijn. Voor kinderen is de situatie helemaal onbegrijpelijk. Voor hen schreef en tekende Marieke van Ditshuizen Oma’s hoofd is versleten. De opbrengst van dit bijzondere prentenboek komt geheel ten goede aan Alzheimer Nederland, een organisatie die strijdt voor een oplossing voor dementie.
Het verhaal draait om Fien, die maar al te graag bij haar oma langs gaat. Samen eten ze taartjes, houden ze verkleedpartijtjes en spelen ze indiaantje. Maar oma wordt steeds vergeetachtiger en kan soms ineens woedend zijn om niets. Fiens mama legt uit wat er aan de hand is: ‘Oma heeft een oud hoofd, lieverd. En als iets oud is, verslijt het.’
‘Net als mijn beer?’ vraagt Fien, en mama antwoordt: ‘Zoiets. Maar een teddybeer kun je repareren met naald en draad en oma’s hoofd niet.’
Van Ditshuizens tekeningen zijn erg krachtig. Neem de pagina waarop oma geheel onverwachts boos wordt op opa waar Fien bij is: een verdrietige opa geeft zijn kleindochter een beschermende knuffel terwijl zijn vrouw ziedend naar boven beent. Het is een hartverscheurend plaatje, ook voor volwassenen die een soortgelijke situatie hebben meegemaakt.
Als opa niet meer voor oma kan zorgen, verhuist ze naar een verzorgingstehuis. Daar zie je dat Alzheimer ook wel grappige situaties oplevert: zo is er een patiënt die al zijn kleding tegelijkertijd heeft aangetrokken. Voor Fien is het best schrikken als ze op de gang opeens geknuffeld wordt door een vreemde vrouw. Gelukkig legt de kleinzoon van deze vrouw aan Fien uit dat ze niet bang hoeft te zijn. ‘Dit is mijn oma en ze is heel lief.’
Oma’s hoofd is versleten is grappig, verdrietig en leerzaam tegelijkertijd. Van Ditshuizen slaagt er goed in om zo’n ongrijpbaar onderwerp begrijpelijk te maken voor de allerkleinsten. We volgen Fien en haar oma van het begin van haar ziekte tot aan haar sterfbed. Daar geeft Fiens moeder haar dochter kostbaar advies voor ieder kind met een demente opa of oma: ‘Denk maar aan alle leuke dingen die jullie samen hebben gedaan. Die blijven goed bewaard in je hoofd. Als oma er straks niet meer is, is ze toch een beetje bij je.’
Boekgegevens
Marieke van Ditshuizen, Oma’s hoofd is versleten, Uitgeverij Ploegsma, ISBN 978 90 216 7633 3 (€ 12,99)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie oktober 2016
