Jong talent Maartje Wortel (1982) doet het: een roman schrijven over de kunst van het nietsdoen en de leegte waarmee het leven soms gevuld kan zijn.
Hoewel de meeste auteurs een spannend verhaal met een sterk plot proberen te vertellen, gebeurt er in IJstijd vrijwel niets. James Dillard, eigenaar van een Zweeds eiland, woont in hotelkamers, waar hij zich tegoed doet aan dure wijnen en internetkazen. In viersterrenhotel Arena herkauwt hij herinneringen aan zijn grote liefde Marie en probeert hij krampachtig geluk te vinden in het spinnen van hotelkat Zieck III en de avances van de auteur Chuck Palahniuk, die voor een lezing in Amsterdam is. Dillard is een man zonder emoties in een wereld zonder gevaar. Alles wordt hem in de schoot geworpen en juist dat maakt het hem moeilijk om iemand te worden. Op een dag wordt hij gebeld door Monica van uitgeverij Gibraltar, die hem vraagt een boek te schrijven over zijn leven. Dillard twijfelt, maar laat zich overhalen. Van de ene op de andere dag is hij ‘schrijver’. Monica geeft Dillard als tip: ‘De mensen willen zich kunnen herkennen in je personages en tegelijkertijd willen ze een ander leren kennen.’ Dat is precies wat Wortel zelf bereikt met IJstijd. Enerzijds word je meegezogen in Dillards liefdesverdriet. Anderzijds maak je kennis met een onvoorstelbaar, enigszins onsympathiek personage dat zijn moeders geld over de balk smijt en verdrinkt in zelfmedelijden.
[quote]Eigenlijk zou je IJstijd moeten lezen met een gele markeerstift naast je, om Wortels mooiste woorden aan te strepen.[/quote]
Wortel weet steeds weer zinnen te formuleren die een glimlach op je gezicht toveren en je tegelijkertijd een brok in je keel bezorgen. ‘Je bent een rare. Alsof je een verrassingsei bent waar geen verrassing in zit.’ Een geniale vergelijking, zo één die je graag zelf had willen bedenken. Met sterke oneliners weet Wortel de leegte die Dillard voelt over te dragen op de lezer. Eigenlijk zou je IJstijd moeten lezen met een gele markeerstift naast je, om Wortels mooiste woorden aan te strepen. Elke zin apart is op zich al een verhaal.
IJstijd is geen liefdesgeschiedenis, het is een anti-liefdesgeschiedenis, die een andere kant van het leven belicht en populaire literatuur tegenspreekt. Eindelijk eens een keer geen standaard ‘happy ending met nieuwe scharrel’ of ‘hoofdpersoon gaat voor de trein liggen’. Dit is gewoon het einde van een gewone relatie. Dillard laat zien dat het niet de liefde, niet de vrijheid van onbewoonde Zweedse eilanden en niet de luxe van dure wijn drinken in hotelkamers is, maar dat het erom gaat dat je je naam doorgestreept ziet worden en weet dat dat betekent dat je er bent. Wortels roman geeft je heel even het recht om medelijden met jezelf te hebben en alle liefdes die je uit het oog verloren bent te betreuren.
Boekgegevens
Maartje Wortel, IJstijd, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 234 8541 4 (€ 17,90)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie maart 2014.
Foto: Keke Keukelaar
