De redactie van Onze Taal zet iedere maand een bijzonder taalboek in de schijnwerpers. Deze keer het gebakwoordenboek Van Appelbol tot Zeeuwse bolus van René Dings.
Hoe noemen ze een Bossche bol eigenlijk in Den Bosch? Gewoon ‘bol’ – ‘Doet u mij maar twee bollen.’ – of toch ook ‘Bossche bol’? Of ‘moorkop’ misschien? En hoe komt de dacquoise (een overheerlijke taart die bestaat uit laagjes notenmeringue met crème ertussen) aan zijn naam? Het zijn van die vragen die bij je opkomen als je zit te zoetekauwen. Waarom zijn Friese oranjekoeken eigenlijk roze, en oreo’s zo zwart dat ze wel verbrand lijken? Wat zijn die ‘arretjes’ in arretjescake nou precies? Wat is het verschil tussen een makroon en een macaron? En wie was die schrijver ook alweer die zo weemoedig werd van madeleines? De antwoorden op al deze vragen vindt u in Van appelbol tot Zeeuwse bolus, van taalpublicist René Dings, die eerder al boeken schreef over straatnamen en over de gevolgen van onjuist spatiegebruik (denk aan ‘Konijnen bouten in pruimensaus’).Zijn gebakwoordenboek is natuurlijk niet volledig. Er zijn zoveel soorten gebak en koekjes dat er meerdere dikke boeken nodig zijn om ze allemaal te beschrijven. Toch staan de meeste klassiekers er wel in, zoals frangipane, läckerli (uit Zwitserland), key lime pie, oudewijvenkoek, muffins, spekkoek, chipolatataart, froufroutjes, baklava, battenbergcake, donuts, kletskoppen, jodenkoeken, tarte tatin… Bij ieder baksel vertelt Dings waar het zijn naam aan te danken heeft, plus andere wetenswaardige bijzonderheden. Zo leren we dat de Zeeuwse bolus niet genoemd is naar een drol (maar de drol wel naar de bolus), dat we het aan schrijver Roald Dahl te danken hebben dat het jarenlang geheimgehouden recept van Arnhemse meisjes nu in ieder koekbakboek te vinden is, en wat het verschil is tussen kruid- en pepernoten (speciaal voor alle onverlaten die kruidnootjes ‘pepernoten’ noemen). En ja, het boek vermeldt ook hoe een Bossche bol in Den Bosch genoemd wordt: daar heet zo’n ‘bol van soezenbeslag’ al minstens honderd jaar ‘sjekladebol’ – een chocoladebol, dus.
Raymond Noë
