Vijfenvijftig jaar geleden pleegden Braziliaanse militairen een staatsgreep. Tot 1985 had het leger het voor het zeggen en was er sprake van een militaire dictatuur. De vorig jaar gekozen Jair Bolsonaro kondigde enige tijd geleden aan dat hij de staatsgreep van ’64 wilde herdenken. Daarmee onderstreepte hij wat velen al wisten: deze rechtse politicus is niet alleen opgeleid aan de Academia Militar das Agulhas Negras, maar onderhoudt ook nog warme banden met de legertop. Ten tijde van de dictatuur, om precies te zijn op 29 april 1974, werd de Braziliaanse schrijver Paulo Coelho gearresteerd en gevangen gezet. Hij herinnert zich nog hoe slecht hij behandeld werd, maar realiseert zich ook dat het lot van anderen nog veel heftiger was: zij verdwenen na hun arrestatie of werden vermoord. Om duidelijk stelling te nemen tegen de plannen van Bolsonaro, moest de schrijver van onder andere De Alchemist op een andere manier van zich laten horen dan via zijn boeken. Hij schreef een vlammende aanklacht tegen de plannen van de president, die onlangs gepubliceerd werd door The Washington Post. Mede dankzij de steun en het werk van Coelho’s agente, Monica Antunes, kreeg het artikel wereldwijd aandacht.
Begin jaren ’90 woonde en studeerde Monica in Rio de Janeiro. Ze had twee boeken van Coelho gelezen toen ze hem hoorde spreken tijdens een lezing. Na afloop is ze op de schrijver afgestapt en heeft ze hem laten weten dat ze er alles aan wilde doen om zijn werk bekendheid te geven en ze voegde de daad bij het woord. In 1994 richtte ze Sant Jordi Associados op. Behartigen andere agentschappen de belangen van soms honderden auteurs en literaire nalatenschappen, bij Sant Jordi draait het slechts om één man. Dezelfde die nu zijn artikel publiceerde in The Washington Post. Bij het agentschap werken inmiddels acht mensen die contacten onderhouden met uitgeverijen in 78 landen. Monica is in veel opzichten anders dan haar collega’s binnen het vak. Ik herinner me een etentje in het restaurant op de eerste verdieping van de Alte Operin Frankfurt. Ik had er met haar en haar collega Patricia Martin Pinillos afgesproken. Ze kwam binnen met haar moeder, haar zoon en haar man, de Noorse uitgever Oyvind Hagen. Nooit eerder had ik meegemaakt dat een agente haar familie aan me voorstelde. Persoonlijke aandacht en toewijding maken haar, denk ik, tot de grootste steun die een schrijver zich kan wensen, bij zijn boeken, maar ook als het om andere zaken gaat: om je stem te laten horen tegen onrecht en manipulatie van een president.
Deze column verscheen eerder in de Boekenkrant, editie 3 juni 2019.
