Evolutie en taal
De mens is een bijzondere diersoort, want als enige van de aardbewoners zijn wij in staat onze leefomgeving naar onze hand te zetten en als het ware onze eigen toekomst te vormen. Dat heeft geleid tot overbevolking, klimaatverandering en oceaanvervuiling, maar ook tot de Mona Lisa, ruimtevaart en artificiële intelligentie – en wat er nog meer volgt. Hoe de mens precies heeft kunnen worden wat hij is, is een vraag waar wetenschappers al heel lang mee bezig zijn. Waarom is onze evolutie zo anders verlopen dan bijvoorbeeld die van de chimpansee? In haar boek Vuur, taal, schoonheid, tijd zoekt de Britse wetenschapper en journalist Gaia Vince naar een deel van het antwoord door te bekijken met welke hulpmiddelen de mens de ontwikkeling van een eigen cultuur beïnvloed en bevorderd heeft (en hoe dat in zijn werk ging).
Ze heeft gekozen voor de vier onderwerpen uit de titel, die op een intrigerende manier worden samengebracht. Onze beheersing van het vuur staat symbool voor de techniek en het vermogen de materie te gebruiken, de drang naar schoonheid vertegenwoordigt de creativiteit en de scheppingsdrang, en ons tijdsbesef staat voor zelfreflectie en begrip van de wereld. Het vierde hulpmiddel is de taal, en die is misschien wel het belangrijkste. Vince benadrukt dat we vooral als groep succesvol zijn, en om als groep te functioneren is taal onontbeerlijk. Zonder taal kunnen we geen kennis vastleggen en doorgeven, kunnen we geen ideeën uitwisselen of onze sociale interactie verbeteren. Zonder taal waren we nooit gekomen waar we nu zijn – en zullen we nooit komen waar we naartoe gaan.
Boekgegevens
Gaia Vince, Vuur, taal, schoonheid, tijd. Hoe culturele evolutie de mens heeft gevormd, vertaling: Rogier van Kappel, Uitgeverij Atlas Contact, 400 pagina’s (€ 26,99)
Deze column verscheen eerder in de Boekenkrant, editie mei 2020.
