Als de smid en het aambeeld was Jacob Olie met zijn zelfgebouwde camera’s. In de negentiende eeuw struinde hij de Amsterdamse grachten af, op zoek naar verhalen – maar dan in beeld.
Een simpele foto doet ons niet zoveel meer. Even je smartphone erbij pakken en met één druk op de knop heb je een foto. Voor Jacob Olie was dat wel anders. Olie staat bekend als een gedreven fotopionier. In de tijd dat een simpel kiekje afdrukken enkele dagen werk kostte, maakte hij in enkele jaren tijd met gemak duizenden foto’s. Met name de oude binnenstad van Amsterdam met het Rokin en het Damrak greep zijn aandacht.
Historicus en journalist Peter-Paul de Baar zocht de foto’s van Olie uit en rangschikte ze zo dat hij op drie wandelingen door het centrum van Amsterdam uitkwam. Het resultaat is het boek Jacob Olie. Fotograaf van Amsterdam: drie wandelingendoor de stad rond 1900.
Dat het begin van de vorige eeuw een bijzondere tijd is, is meteen aan Olies foto’s af te lezen. Fabrieken werden links en rechts uit de grond gestampt en de eerste locomotieven gingen rijden. ‘Verandering’ is hét toverwoord van Olies tijd en dat is te merken aan zijn foto’s. Op de beeltenissen van het oude Amsterdam is goed te zien dat de stad wordt verbouwd. Overal gebeurt er iets; een hijskraan hier, een opengebroken straat daar – de stad bloeit als nooit tevoren. Olies foto’s zijn daarom van belangrijke historische waarde: de industriële revolutie komt tot leven door zijn lens.
De fotograaf had echter niet alleen oog voor de gebouwen in zijn stad. Ook de inwoners komen veelvuldig voor op zijn beeldmateriaal. Zo fotografeerde hij de chique heren en dames die aan het winkelen waren in de Kalverstraat, maar ook de arbeiders die het Damhotel bouwden. Olie heeft een indrukwekkend archief opgebouwd waarbij hij alle facetten van Amsterdam haarscherp heeft vastgelegd. En zeg nou zelf: een foto zegt meer dan duizend woorden.
Boekgegevens
Peter-Paul de Baar, Jacob Olie. Fotograaf van Amsterdam, Uitgeverij Thoth, 64 pagina’s, ISBN 978 90 686 8703 3 (€ 8,95)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie oktober 2016
